Կոստան Զարեանը իր երկարատեւ կեանքի ընթացքում, սկսած 1908 թւականից, գրել է բազմաթիւ յօդւածներ և էսսէներ, պահել է օրագրեր, որոնք իր գրականութեան մի կարեւորագոյն մասն են կազմում եւ ներկայացնում ու ամբողջացնում են հեղինակի գրական եւ էսթետիկական ըմբռնումների համակարգը: «Լեզուն եւ արիւնը» ժողովածուն, որ լոյս է տեսնում երկու գրքով, ամփոփում է գրողի էսսէիստական հարուստ ժառանգութիւնը: Երկու գրքում էլ տպագրվում են ինչպէս անտիպ յօդւածներ, էսսէներ եւ օրագրութիւններ, այնպես էլ ժամանակի մամուլի էջերում մնացած ընթերցողին անծանոթ նիւթեր: Ֆրանսերէն գրած մի շարք հատւածները հայ ընթերցողին ներկայացւում են առաջին անգամ:
«Ժառանգություն» մատենաշարի այս հատորը բովանդակում է ֆրանսիացի մեծ բանաստեղծ Արթյուր Ռեմբոյի չափածո և արձակ ընտիր երկերը, ինչպես նաև նամակների հարուստ հավաքածու:
Գրքում Թորոն նկարագրում է հասարակությունից հեռու՝ բնության մեջ միայնակ անցկացրած երկու տարիները (չնայած որ գրքում նկարագրված դեպքերը տեղի են ունենում մեկ տարում)։ Նա այդ ընթացքում ապրում էր անտառում, Ուոլդեն լճի ափին (որտեղից էլ գրքի վերնագիրը)։ «Ուոլդենը» դժվար է միայն մեկ գրական ժանրի վերագրել։ Այն մի կողմից ունի ինքնակենսագրական բնույթ, մյուս կողմից գիրքն ավելի շատ հայտի է Թորոյի փիլիսոփայական և ներհայեցողական դիտարկումներով։ Թորոն նաև քննադատում է (հաճախ անուղղակիորեն) ամերիկյան շատ արժեքներ, մասնավորապես մասնավոր սեփականությունը և աշխատասիրությունը։ Որպես այլընտրանք նա առաջարկում է իր որդեգրած կենսակերպը։ Վիքիպեդիա Գրքում տեղ է գտել նաև «Քաղաքացիական անհնազանդություն» էսսեն:
Այս հատորը ընդարձակ ուսումնասիրութիւնն է ֆրանսահայ գրականութեան կէս դարու երկայնքին` 1922էն 1972: Այստեղ կը քննուին ոչ միայն այդ շրջանի գլխաւոր հեղինակներու երկերը, այլեւ գրական մամուլը եւ այնտեղ արծարծուած հարցերը, ինչ կը վերաբերի օտարութեան հետ յարաբերութեան: Աշխատութիւնը մասամբ թարգմանութիւնն է հեղինակի ֆրանսերէն լեզուով գրած գործին. Cinquante ans de littérature arménienne en France, du Même à l’autre, 1922-1972, CNRS éditions, Paris 2001: Արփի Թոթոյեանի թարգմանութիւնը հեղինակը վերանայած է, վերամշակած, յաւելած որոշ մասեր, պահելով հանդերձ գործին կառուցւածքը:
ԱՐՎԵՍՏԻ ՄԱՏԵՆԱՇԱՐԻ հերթական հատորն ընդգրկում է XX դարի խոշորագույն արվեստագետներից մեկի, աբստրակտ նկարչության հիմնադիր Վասիլի Կանդինսկու «Կետը և գիծը հարթության վրա» տեսական տրակտատը, ինչպես նաև «Նկարչի տեքստը. Աստիճաններ» ինքնակենսագրական էսսեն:
«ԻՄԱՑՈՒԹՅՈՒՆ» ԳՐԱԴԱՐԱՆԸ ներկայացնում է ֆրանսիացի փիլիսոփա և գրող Ժորժ Բատայի գլխավոր փիլիսոփայական երկը (1943): Հայերեն առաջին անգամ թարգմանությունն ուղեկցվում է հանգամանալից առաջաբան- հետազոտությամբ:
Հույն փիլիսոփա Պլատոնի երկերի չորրորդ հատորը բովանդակում է «Պետություն» տրամախոսությունը: Պլատոնն անդրադառնում է իրեն հուզող գրեթե բոլոր հարցերին և փիլիսոփայության բաժիններին՝ գաղափարների տեսություն, իմացաբանություն, էսթետիկա, մետաֆիզիկա, քաղաքագիտություն, էթիկա: Վիքիպեդիա
Ֆր. Նիցշեի (1864-1900) երկերի հինգերորդ հատորի առաջին գիրքն ընդգրկում է նրա գիտակցական կյանքի վերջին տարում (1888) գրված և տարբեր տարիների տպագրած ստեղծագործությունները`սեփական ձեռքով հրատարակության պատրաստած «Վագների դեպքը» (1888), « Չաստվածների մթնշաղը» (1889) և արդեն առանց իր մասնակցության ու հետմահու հրատարակված «ՀակաՔրիստոսը» (1894) և «Ecce homo» -ն (1908):
Ֆր. Նիցշեի երկերի 4-րդ հատորն ընդգրկում է «Բարուց և չարից անդին» (1886) գիրքը և իբրև նրա «մեկնաբանություն» գրված «Բարոյականության ծննդաբերության շուրջ» (1887) «բանավիճային երկը»:
Ֆրիդրիխ Նիցշեի (1864-1900) երկերի առաջին հատորն ընդգրկում է «Ողբերգության ծնունդը» (1872), «Անժամանակյա դիտարկումներ»-ի «Կյանքի համար պատմության օգուտի ու վնասի մասին» (1874) հոդվածը և հատվածներ «Մարդկային, չափազանց մարդկային» (1878) գրքից:
«Համբերություն քեզ, մա՛րդ» ժողովածուն ամփոփում է Խանջյանի գրեթե բոլոր պատմվածքները, կոլաժներն ու էսսեները, որոնք ընդգրկված են եղել նրա նախորդ հիշատակված ժողովածուներում, ինչպես նաև նույն ժանրերի`ժողովածուներում չընդգրկված և գրական մամուլում հրապարակված ստեղծագործությունները: Գուրգեն Խանջյանն այս գրքով ամփոփում- ամբողջացնում է իր փոքր արձակի նկարագիրը:
Զապել Եսայանի «Սիլիհտարի պարտեզները» ինքնակենսագրական վեպը հեղինակի կենդանության օրոք հրատարակվել է երկու անգամ՝ 1935թ. Երևանում և 1939 թ. Կահիրեում: Դրանցում առկա են բնագրային բազմաթիվ տարբերություններ, վրիպակներ: Ներկա հրատարակությունն իրականացվում է դրանց մանրակրկիտ համեմատությամբ և համադրությամբ, շտկվել են բոլոր վրիպակներն ու անհարկի միջամտությունները: Նվիրվում է Զապել Եսայանի ծննդյան 140- ամյակին:
Պատերազմի մասին աշխարհում ամենահայտնի գրքերից մեկն է: «Մեր ժամանակ ստեղծված բազմաձայն ստեղծագործության՝ տառապանքի ու արիության հուշարձանի» համար Սվետլանա Ալեքսիևիչը 2015 թվականին արժանացել է գրականության Նոբելյան մրցանակի: «Պատերազմը կնոջ դեմք չունի» գիրքը պատերազմի անմարդկային պայմաններում գոյատևող կնոջ հոգևոր աշխարհն ինքնատիպորեն ներթափանցելու փորձ է: Այս գրքում հավաքված են Հայրենական մեծ պատերազմին մասնակցած կանանց պատմությունները: Վեպի վերնագիրը բելառուս գրող Ալես Ադամովիչի «Պատերազմը տանիքների տակ է» գրքի առաջին տողերից է վերցված: Վիքիպեդիա
Մարիո Վարգաս Լյոսայի ամենաճանաչված գործերից մեկը՝ «Խուլիա մորաքույրը և գրչակը» ինքնակենսագրական բնույթի վեպը (1977), հյուսված է գրեթե չառնչակցվող երկու զուգահեռ պատմությունից, մեկը մեծ գրող դառնալու երազանքով տարված պատանի Մարիոյի ու նրանից տասնչորս տարով մեծ կնոջ՝ Խուլիայի ռոմանտիկ սիրո և ամուսնության ոդիսականն է, մյուսը Մարիոյի գործընկերոջ՝ ռադիոդրամաների սցենարիստ, ռեժիսոր, դերասան Պեդրո Կամաչոյի արտասովոր փառքի և անկման երգիծապատումը:
«Ամենաարդյունավետ մարդկանց 7 սովորույթները» բեսթսելերի հեղինակ Սթիվեն Ռ․ Քովիի երկար սպասված նոր գիրքը «Ամենաարդյունավետ մարդկանց 7 սովորույթները» գրքի վրա աշխատելուց ի վեր նման կիրք, վստահություն ու հուզմունք ես չէի զգացել։ Կարծում եմ՝ պատճառը, որ «8-րդ սովորույթում» տեղ գտած նոր գաղափարներն այդքան ուժեղ արձագանք ունեցան, այն է, որ մարդիկ դատարկության զգացում ունեն։ Այս նույն դատարկությունը զգացվում է նաև ողջ աշխարհի կազմակերպություններում, որոնց մեծ մասը պայքարում է իր գերակա նպատակներին հասնելու համար։ Մարդկանց մոտ չկա այն զգացողությունը, որ իրենց յուրահատուկ տաղանդները պահանջված են կամ գնահատված։ Որպես արդյունք՝ թե մարդկանց, թե կազմակերպությունների մոտ առաջանում է բնական մղում՝ գտնելու իրենց ձայնը, ունենալու նշանակություն, անելու...
«Ոչ ավանդական նկարչություն» ուսումնաօժանդակ ձեռնարկը միտված է լրացուցիչ կրթությանն ու գործնական կիրառության նախադպրոցական կրթություն իրականացնող կառույցներում՝ անկախ նրանց ուղղվածության տեսակից և նրանցում իրականացվող ծրագրերից:
«Կերպարվեստային դիդակտիկ խաղ-պարապմունքներ» ուսումնաօժանդակ ձեռնարկը նախատեսված է գործնական կիրառության համար նախադպրոցական կրթություն իրականացնող կառույցներում՝ անկախ նրանց ուղղվածության տեսակից և նրանցում իրականացվող ծրագրերից: Ձեռնարկում ներկայացված են ուսուցողական և ճանաչողական նշանակությամբ, ուրախ և զվարճալի, կերպարվեստային ընկալումները զարգացնող խաղեր:
Սույն մեթոդական ուղեցույցը նախատեսված է պարզաբանելու «Սովորում ենք նկարել 5-6 տարեկանում» նկարչական ալբոմում տեղ գտած առաջադրանքների կառուցվածքը և բովանդակությունը: Ալբոմը կազմված է ավագ խմբի կրթական համալիր ծրագրի՝ նկարչության պարապմունքներին ներկայացվող թեմատիկ պլանավորման և չափորոշչային պահանջներին համապատասխան: Ներկայացված առաջադրանքների հիմքում դրված են նախորդ տարիքային խմբերում երեխաների ձեռք բերած նկարչական փորձը, պարզագույն գիտելիքները և կարողությունները: Այս տարիքային խմբում, արդեն, նախատեսվում է շարունակել զարգացնել, խորացնել, ընդլայնել, ինչպես նաև գծանկարչական և գունանկարչական կարողությունները զարգացնող տարբեր վարժություն-առաջադրանքների միջոցով ամրապնդել նկարչական կարողությունները: Պարապմունքներում պահպանված է միջառարկայական կապը՝ խոսքի զարգացում, մաթեմատիկա, ֆիզկուլտուրա, երաժշտություն։
Նկարչական ալբոմ՝ նախատեսված 5-6 տարեկան երեխաների համար։ Ալբոմի առաջադրանքներում պահպանված են «Կերպարվեստի մեթոդիկայի» ծրագրային պահանջները, ուսուցման սկզբունքները և տվյալ տարիքային խմբին ներկայացվող պահանջները: Ալբոմը հնարավորություն է տալիս ծանոթանալ նկարչական միջոցներին և սովորել գծանկարի և գունանկարի «այբուբենը»: Ալբոմներում պարապմունքները ներկայացված են ուղեկցող գունազարդ նկար-առաջադրանքներով, որոնք ենթադրում են 3 մակարադակ՝ հուշող, օգնող, ուղղորդող: Այսպիսի կառուցվածքը հնարավորություն է տալիս նաև ներառական խմբի երեխաներին հեշտությամբ ինտեգրվել ներկայացված առաջադրանքների կատարմանը:
Սույն մեթոդական ուղեցույցը նախատեսված է պարզաբանելու «Սովորում ենք նկարել 4-5 տարեկանում» նկարչական ալբոմում տեղ գտած առաջադրանքների կառուցվածքը և բովանդակությունը, որը կազմված է միջին խմբի թեմատիկ պլանավորման ձեռնարկի նկարչության պարապմունքներին ներկայացվող ծրագրային պահանջներին համապատասխան։ Ներկայացված առաջադրանքների հիմքում դրված են նախորդ տարիքային խմբում երեխաների ձեռք բերած նկարչական փորձը, պարզագույն գիտելիքները և կարողությունները: Այս տարիքային խմբում, արդեն, նախատեսվում է շարունակել զարգացնել, խորացնել, ընդլայնել, ինչպես նաև տարբեր վարժություն-առաջադրանքների միջոցով ամրապնդել նկարչական կարողությունները:
