Պետեր Շտամ
Շվեյցարացի գրող
(Ծնվ․ 1963)
Պետեր Շտամը արձակ ստեղծագործությունների, ռադիոպիեսների և թատերական պիեսների հեղինակ է։ Հատկանշական է նրա պատմելու զուսպ ձևը և պարզ ոճը, որը բաղկացած է կարճ պարզ նախադասություններից և մեծ մասամբ համարյա զուրկ է ճոխ ածականներից, փոխաբերություններից կամ համեմատություններից։ Շտամն ինքն է բացատրում, որ իր ոճը գլխավորապես հիմնված է գրածի կրկնվող կրճատումների վրա։ Որքան ավելի շատ լեզուն ետին պլան մղվի, այնքան ավելի իրական կդառնան ստեղծված պատկերները։
Սեփական խոսքերի համաձայն, Շտամը գրում է «մարդկանց և մարդկային հարաբերությունների մասին»։ Նրա ստեղծագործության կրկնվող թեմաներն են սիրային հարաբերությունների բազմազան դրսևորումները, սիրո անհնարինությունը, տարածությունը ու մոտիկությունը, ինչպես նաև պատկերի և իրականության հարաբերությունը։ Ընդ որում նրա ստեղծագործության առանցքում ոչ թե բովանդակությունն է, այլ ձևը, թե ինչպես է պատմվում։ Այդ պատճառով էլ նա չի ընտրում յուրօրինակ բովանդակություններ, որոնք ընթերցողի ուշադրությունը տեքստի որակից կշեղեն։
Իր երրորդ Այս օրվա նման մի օր վեպը հրատարակելիս Շտամը Ցյուրխի Արխե հրատարակչությունից տեղափոխվում է Մայնի Ֆրանկֆուրտում գտնվող Ս. Ֆիշեր հրատարակչություն։ Արդեն դրանից առաջ ի տարբերություն շվեյցարացի գրողների մեծ մասի, նա իր գրքերը հինգ անգամ ավելի շատ էր վաճառել Գերմանիայում, քան Շվեյցարիայում։ Դանիել Առնետը դա բացատրում է «Շվեյցարիային հատուկ լեզվի բացակայությամբ» և «բովանդակությամբ, որ զուրկ են խորդենու թաղարներից» ու իրենց համապարփակությամբ «ոչ դաշնակցային են կոդավորված»։
Գերմանիայում նրա հաջողությանը օժանդակեց նաև 1999 թ. Լիտերարիշես Քվարտետ հաղորդման ժամանակ տեղի ունեցած բանավեճը, որտեղ Մարսել Ռայխ-Ռանիցկին «Պսպղան սառույց» պատմվածքների ժողովածուն սեզոնի ամենագեղեցիկ ու ամենակարևոր գրքերից մեկը հայտարարեց, իսկ Հելմութ Կարասեկը կարծիք հայտնեց. «Սա մի արձակագիր է, որ շատ բան կարող է, որովհետև կարողանում է բացթողումներ անել և կենտրոնանալ»։
