Դա շատ հին և մաշված հատոր էր կաշվե կազմով՝ ժամանակի ընթացքում դեղնած էջերով, կիսաջնջված սև-սպիտակ նկարազարդումներով և կապույտ մետաքսե ժապավենով ճմրթված էջանիշով: Ժապավենի ծայրը տատիկը այրել էր լուցկով, որպեսզի թելերը չքանդվեն, և ես հաճախ մատով շոշափում էի այրված հատվածը: Հայկական հեքիաթներ: Դրանք տարբերվում էին մյուս ոչ պակաս սիրելելի հեքիաթներից ինչ-որ խորը, չափազանց հասուն և անխնա հնչողությամբ: Ասես նա, ով հորինել է դրանք, չէր հետաքրքրում պատմության ճակատագիրը, ասես նա գրել է դրանք միանգամից ոչնչացնելու համար: Այդ հեքիաթներում շատ քիչ հրաշքներ կային, իրադարձությունները տեղի էին ունենում ասես իրականում, և այդ իրականությունում այնքան անողոքություն կար, որ թվում էր՝ ավելի սարսափելի ոչինչ չի կարող լինել:

Թեկուզ հիշենք փոքրիկ Զանգի-Զրանգիի մասին հեքիաթը, որտեղ նա ծնվելու հենց հաջորդ օրվանից դուրս է գալիս օրորոցից և ուտում է ամբողջ խմորը, որը մայրը դնում է անկյունում: Երեխային կշտացնելու համար մայրը ստիպված էր խմորին հավի արյուն խառնել: Փոքր-ինչ մեծանալով՝ երեխան ուտում է սեփական գյուղի բոլոր բնակիչներին: Իսկ հետո ուտում է ամբողջ ընտանիքը: Կարդալով հեքիաթը՝ ես վազում է տատիկի մոտ՝ բացատրություններ ստանալու: «Ինչու՞ էր այդ երեխան այդքան անկուշտ ու դաժան»: «Այդ երեխան մարդկային արատներն է»,- պատասխանում էր նա՝ հանգիստ շարունակելով գործել բրդե գուլպան: Ես շունչս պահած սպասում էի: Տատիկ վերջացնում մի շարք գործել, սկսում էր մյուս շարքն ու բարձրացնում էր հայացքն ինձ վրա. «Չի կարելի հարգ տալ արատներին, հակառակ դեպքում դրանք կոչնչացնեն ամբողջ աշխարհը: Դու հասկացա՞ր ինձ»: Ես անվստահ գլխով էի անում: «Ոչինչ, հետո կհասկանաս, կարևորը հիշիր՝ ինչ եմ քեզ ասել»,- վերջում ասում էր տատիկը: Եվ ես կրկին վազում էի գրքի մոտ, որպեսզի, թերթելով էջը, կարդամ ձկնորսի մասին, ով ծովի արքային նվիրում է իր միակ որդուն: «Տա-ա-ատ,- կանչում էի ես իմ սենյակից,- իս ես ձեր միա՞կն եմ»: «Ոչ,- պատասխանում էր տատիկը,- մի անհանգստացի, մենք քեզ ոչ ոքի չենք տա»:

Անցել են շատ տարիներ, իսկ ես այդպես էլ ապրում եմ այդ հեքիաթներում: Այնտեղ յոթթևանի հրեշտակները լուսավորում են երկնքի սահմանը՝ ծնելով հյուսիսափայլ: Այնտեղ խաղողի վազն աճում է սարերից բարձր, և հասնելով երկնքին՝ բերում են ճամփորդին հրեշի դղյակ, ում սրտի փոխարեն սառցեկտոր է: Այնտեղ մայրն արցունքներով վերակենդանացնում է մահացած դստերը, իսկ հայրը վաճառում է հոգին ծովի արքային, որպեսզի գերությունից ազատի որդուն: Եվ ամենուր ինձ ուղեկցում են տատիկի ծաղրական և քնքուշ խոսքերը. «Մի անհանգստացի, մենք քեզ ոչ ոքի չենք տա»:

Նարինե Աբգարյան

Աղբյուր

Նարինե Աբգարյանի գրքերը