Ամեն ինչ սկսվել էր մեկ տարի առաջ, երբ Օգյուստի ու Լուիի հայրը գնեց կինետոսկոպ՝ Թոմաս Էդիսոնի գյուտը, որը հեռադիտակով տուփ էր, որտեղից հետաքրքրասերները կարող են աչք գցել ու դիտել իրական նկարները շարժման մեջ: Այն աշխատում էր այս եղանակով. նրանք գործի են դնում մեքենան, և նկարները սկսում են վազել աչքերի առաջ:
Համեստ, հասարակ ու ոչ սնափառ Պաստյորը սովորություն ուներ ասելու, թե աշխատում է միայն մարդկությանն օգնելու համար: Սակայն միայն դա չէր: Իրականում այն, որ նրա երկու երեխաները շատ վաղ տարիքում մահացել էին որովայնային տիֆից, արդարացնում էր Պաստյորի նվիրվածությունը բժշկությանը և միկրոբների հարուցած հիվանդությունների վերաբերյալ ուսումնասիրություններին:
Ամեն ինչ, մինչև իսկ մենք, կազմված ենք ատոմներից: Նրանք իրար մեջ «ամուսնանում են» մոլեկուլներ ստեղծելու համար, որոնք էլ իրենց հերթին ձեռք են մեկնում մյուս մոլեկուլներին:
Քեզ ենք ներկայացնում μոլոր ժամանակների ամենամեծ հանճարներից մեկին` Լեոնարդո դա Վինչիին: Նա իր ժամանակից շատ առաջ անցած մարդ էր, այդ պատճառով շատերը նրա հայտնագործությունները չէին հասկանում: Իրականում Լեոնարդոն բոլորովին էլ դյուրին կյանք չի ունեցել: Պատկերացրու, որ նրա մեծագույն երազանքը թռչելն էր: Արդյո՞ք դա նրան հաջողվեց: Կարդա՛ և կիմանաս… Գրքույկը նախատեսված է միջին տարիքի դպրոցականների, ինչու չէ`նաև մեծահասակների համար:
Շա՞տ կզարմանաս, եթե ասեմ, որ դեղաբուժության մեջ ամենակարևոր հայտնագործություններից մեկը կատարվել է բորբոսի շնորհիվ: Թվում է նույնիսկ, թե այդ փոքրիկ սնկիկները մեր բարեկամներն են: Հենց այդպես էր կարծում Ալեքսանդր Ֆլեմինգը, ում հաջողվեց դրանցից ստանալ մի կարևոր հակաբիոտիկ` պենիցիլինը:
Գիրքը պատմում է Գուլիերմո Մարկոնիի մասին, ով սկսեց նրանից, որ ցանկացավ իմանալ, թե արդյոք ձայները լողում են օդում, և ավարտեց նրանով, որ հայտնագործեց առանց լարերի հեռագիրը, ավելի պարզ ասած` ռադիոն: Սիրելի երեխաներ, իսկ դուք սիրո՞ւմ եք արդյոք ռադիո ունկնդրել:Ուզում ե՞ք իմանալ, թե ինչպես են ձայները ձեր տուն հասնում: Եվ գիտե՞ք արդյոք, որ անցյալում ռադիոն բոլոր ընտանիքների «սիրելի որդյակն» էր:
Գուցե այն պատճառով, որ մանուկ հասակում նա շատ ամաչկոտ էր, ոչ մեկի մտքով չէր անցնում, թե ապագայում մեծ գործարար կդառնա: Խոսքը Բիլ Գեյթսի մասին է, ով դեռ պատանի հասակում հիմնեց ինֆորմատիկայի աշխարհում ամենամեծ հաստատությունը` Microsoft–ը, որն անհատական համակարգիչը դարձրեց այն, ինչն այսօր քո սեղանին է:
Հավաքածուի այս հատորում կխոսենք Արքիմեդ անունով մի հանճարեղ մաթեմատիկոսի մասին: Նա մի քիչ ցրված մարդ էր և օժտված էր մեծ երևակայությամբ: Իր կյանքն անցկացնում էր երկրաչափական մարմիններ ուսումնասիրելով և ռազմական մեքենաներ ստեղծելով: Կարծում եմ՝ քեզ անհրաժեշտ է ավելի մոտիկից ճանաչել նրան… Գրքույկը նախատեսված է միջին տարիքի դպրոցականների, ինչու չէ` նաև մեծահասակների համար:
Վարժեցրած բոլոր կենդանիներից մարդու ամենահավատարիմ բարեկամը շունն է:Այդ բարեկամությունը հազարամյակների պատմություն ունի: Այն իրականություն դարձավ,որովհետև շունը հեշտ է հարմարվում մարդուն,սովորելու լավ հատկություն և արտակարգ ուրախ բնավորություն ունի:
Մերձավոր Արևելքը, որտեղ Արևմտյան Ասիան միանում է հյուսիսարևելյան Աֆրիկային, իսկ Միջերկրական ծովն ապահովում է կապը Հարավային Եվրոպայի հետ, երեք համաշխարհային կրոնի հայրենիքն է՝ հուդայականության, քրիստոնեության և մահմեդականության: Հրեաների, քրիստոնյաների և մահմեդականների համար Սուրբ երկրի սիրտը եղել և մնում է Երուսաղեմը: Միջնադարում եվրոպացիների կենսամակարդակը ցածր էր: Նրանք մխիթարություն էին գտնում կրոնի մեջ՝ հավատալով, որ մահվանից հետո էլ կյանք կա: Պաղեստինի սուրբ վայրերը, ուր ժամանակին շրջել էր Քրիստոսը, նրանց համար կարևորագույն արժեքներ էին:Այդ մարդկանց համար անտանելի էր նույնիսկայն միտքը, որ Սուրբ երկիրն անհավատների ձեռքում է: Այս գիրքը պատմելու է արևմտյան քրիստոնյաների` Մերձավոր Արևելքի մահմեդականների դեմ Խաչակրաց արշավանքների և այն հետևանքների մասին, որ...
Մատենաշարի այս հերթական գրքում պատմվում է ամեն ինչ դրոշների մասին: Ներկայացված են նաև աշխարհի բոլոր պետությունների դրոշները, դրանց գույների ու խորհրդանիշների իմաստն ու նշանակությունը: Պատմական անդրադարձ է կատարված դրոշների ու դրոշակների ծագման պատմությանը: Պատանի ընթերցողը կծանոթանա դրոշների լեզվի եզրույթներին և էթիկետի կանոններին, կիմանա, թե պետությունների ու հասարակության կյանքում այսօր ինչ դեր են խաղում դրանք, կտեսնի ժամանակակից պետությունների 194 դրոշներ և կկարդա դրանց գույների ու խորհրդանիշների համառոտ մեկնաբանությունը և առաջացման պատմությունը:
Սա «Ինչու և ինչպես» շարքի երկրագիտական թեմայով առաջին հատորն է: Եվրոպան շատ հարցերով է մտահոգ՝ գոնե այն ժամանակվանից սկսած, երբ ԵՄ-ն ընդարձակվելով 12 նոր անդամ-երկիր ընդունեց և առաջին անգամ իր պատմության մեջ միավորվեց միասնական եվրոպական սահմանադրության շուրջ: Ինչպե՞ս է գործում երկրների՝ 27 անդամից բաղկացած դաշինքը: Ինչո՞ւ Եվրամիությունն ամբողջ Եվրոպան չի ընդգրկում: Ո՞րն է առհասարակ Եվրոպան:
Փողը մի քանի հազար տարվա պատմություն ունի և այսօր էլ սերտորեն կապված է յուրաքանչյուրիս հետ: Փողը բոլորիս է պետք: Առանց փողի մեր կյանքը պատկերացնելն անհնար է: Այս գրքից դու կիմանաս փողի զարգացման ամբողջ պատմությունը, կտեղեկանաս, թե քաղաքակրթության լուսաբացին ինչ առարկաներ էին փողի դեր կատարում և օգտագործվում որպես վճարման միջոց, ինչպես էր փողը փոխանակման, կուտակման և արժեքի գնահատման առարկաների գործառույթ կատարում, մինչև որ ապրանքի և ծառայությունների գների հաշվարկման միավոր դարձավ: Դու կծանոթանաս վճարման հիմնական միջոցներին հնագույն ժամանակներից մինչև մեր օրերը: Նախ խոսվելու է բնական փողի մասին, որը շրջանառության մեջ էր բավական երկար ժամանակ: Հաջորդ կարևոր փուլը մետաղե դրամի ի հայտ գալն...
Ինչո՞ւ չինացիները կառուցեցին Մեծ պարիսպը՝ մարդկության ամենամեծ շինությունը, և ինչպե՞ս պահպանվեցին ու մեզ հասան փայտե և կավե արձանիկներն ու իրերը։ Ինչու Մեծ պարսպի ամբողջ երկայնքով աշտարակներ կառուցվեցին, և ինչպե՞ս կառուցվեց այդ կոթողային շինությունը։ Ինչպե՞ս էին չինացիները մետաքս ստանում և ինչո՞ւ էին այն գաղտնի պահում օտարերկրացիներից։ Ինչպե՞ս էին ապրում չին կայսրերը, և ինչո՞ւ էին նրանք «Երկնքի զավակ» տիտղոսը կրում։ Ինչպե՞ս էին չինացիները բուժում հիվանդներին, և ինչո՞ւ բուժման այդ ձևն անհայտ էր մնացած աշխարհին։ Ինչպե՞ս էին գրում չինացիները, և ինչո՞ւ է վայելչագրությունը Չինաստանում արվեստ։ Այս և նման շատ բաներ՝ զարմանահրաշ և խորհրդավոր, 5000 տարվա պատմություն ունեցող Հին Չինաստան երկրի և քաղաքակրթության, դրա...
Այս գրքի մեջ մենք հետևում ենք գիտության անցած ուղուն` սկսած գանձերի որոնումից մինչև ժամանակակից գիտական պեղումները: Եվ, իհարկե, նախևառաջ պատմում ենք այն գիտնականների մասին, ովքեր զարմանալի հայտնագործություններ արեցին՝ պատմությունը հարստացնելով հազվագյուտ գիտելիքներով:
Այս հատորը մարդկության պատմության ամենաառեղծվածային հարցերն է մեկտեղում: Եղե՞լ, թե՞ չեն եղել շփումներ այլմոլորակայինների հետ, արդյո՞ք Անտլանտիդան գոյություն է ունեցել, ինչպե՞ս են գուշակում ապագան, կա՞ն արդյոք անդրշիրիմյան ուժեր և ո՞ւր են թափառում հոգիները, – ահա այսպիսի շատ հարցերի պատասխանները, ինչպես նաև խորհրդավոր կենդանիների մասին պատմություններին հանրամատչելի ձևով կարելի է ծանոթանալ հենց այս գրքից:
Հին Աշխարհի յոթ հրաշալիքի մասին շատ է խոսվել ու գրվել: Մատենաշարի հերթական այս հատորում Քեոփսի բուրգի, Շամիրամի կախովի պարտեզների, Օլիմպիայում Զևսի արձանի, Արտեմիսի տաճարի, Մավսոլոսի դամբարանի, Հռոդոսի կոթողի, Ալեքսանդրիայի փարոսի մասին պատմությունները ներկայացված են առավել հանրամատչելի ու հարուստ տեղեկատվությամբ:
Կախարդանքն ու մոգությունն այսօր էլ գրավիչ են շատերի համար, և հենց այդ պատճառով էլ բազմաթիվ վեճեր են ծնում: Իսկապե՞ս ջադուներն ու կախարդները կապված են բարի և չար ուժերի հետ, թե՞ այդ ամենը սնահավատություն է, գուցե նաև՝ խաբեբայություն: Մի բան, համենայնդեպս, պարզ է. մարդիկ հավատում էին և շարունակում են հավատալ մոգության ուժին: Նրանք վախենում էին ջադուներից և կախարդներից՝ համարելով, որ դրանք կախարդանքով կարող են վնասել իրենց: Մյուս կողմից՝ նույն մարդիկ դիմում էին տատմոր, գյուղական դարբնի կամ հեքիմի օգնությանը, որոնք խորհրդավոր արարողություններով կարող էին բուժել հիվանդու թյունները կամ վանել չարքերին: Մոգության հավատը բացատրելի էր դարձնում հանկարծա հաս ամպրոպը, հիվանդությունը և նույնիսկ մահը:...
Աշխարհում գրեթե ամենուրեք, այդ թվում նաև մեր տան հարևանությամբ, գետնի կամ ջրի տակ կարելի է ոսկի, արծաթ, թանկարժեք քարեր, հին դրամներ կամ զարդեր գտնել: Թաքցրած գանձերի և դրանց մոտավոր տեղի մասին մեզ երբեմն պատմում են հին զրույցները, երբեմն դրանք պատահաբար են գտնում: Իսկապես, մեզնից ո՞վ չի երազել ծովափին աճող միայնակ արմավենու տակ թաղած կամ անձավում ավազակների թաքցրած հեքիաթային հարստությամբ լի սնդուկ կամ ոսկու լքված հանք գտնելու մասին:
Արդյոք այն տեսարանները որ մեզ ներկայացնում են ֆիլմերում, համընկնո՞ւմ են անտիկ հեղինակների պատմածին: Վերջապես, ի՞նչ էր նշանակում գլադիատոր լինել: Ինչպե՞ս էր անցնում նրանց առօրյան: Ի՞նչ զենք էին բանեցնում, մարտի ի՞նչ հնարքներ էին օգտագործում: Այս բոլոր հարցերին պատասխանելիս Մարկուս Յունկելմանը հենվում է ոչ միայն հռոմեական շրջանի գրավոր և կերպարվեստի վկայությունների, այլև`զենքի և գլադիատորների հանդերձանքի հետ սեփական փորձի վրա:
Այս հատորում մեկտեղված է հանրամատչելի ու ամբողջական տեղեկատվություն` Երկիր մոլորակը պատուհասող բնական աղետների մասին: Ներկայացված են ոչ միայն աղետների դրսևորման ձևերն ու եղանակները, այլև դրանցից հնարավորինս պաշտպանվելու մեթոդներն ու եղանակները: Պատմական փոքրիկ ակնարկից հետո գրքում ներկայացված են հետևյալ բնական աղետները` տիեզերքից սպառնացող վտանգներ, երկրաշարժեր, օվկիանոսային փոթորիկներ, հրաբուխներ, փոթորիկներ, հեղեղներ, երաշտներ, ձնահյուսեր… Ընդ որում` դրանց վերաբերող տեղեկատվությունը չի սահմանափակվում գիտական սահմանումներով, ներկայացված են նաև այդ աղետների առավել ավերիչ դրսևորումների պատմությունները:
Այս գիրքը հազվագյուտ և տարաշխարհիկ կենդանիների պահպանման, պաշտպանման և բուծման մասին է: Այն կպատմի ձեզ, թե ինչպես են հազարամյակների ընթացքում կենդանաբանական այգիները, կենդանիների կյանքից հետաքրքիր դրվագներ կներկայացնի: Ամբողջ աշխարհում կենդանաբանական այգիների աշխատակիցները համատեղ ջանքերով վագրեր և պանդաներ են բազմացնում, վաղուց արդեն կիրառվում են արհեստական բեղմնավորումն ու փոխարինող մայրությունը: Անցյալի գազանանոցներն անհետանում են, և տեղը զիջում նոր, ժամանակակից կենդանաբանական այգիներին:
«Ինչու և ինչպես»-ի այս հատորն ամենայն մանրամասնությամբ պատասխանում է ձիերին առնչվող բոլոր հարցերին: Ընթերցողն արժեքավոր գիտելիք է ստանոմ ձիերի մասին, տեղեկանում ծագման պատմությանը, ընտանի կենդանի վերածվելուն, բազմաթիվ ցեղատեսակների առանձնահատկություններին, վարժեցմանը, սիրելի չորոտանու գնման նրբություններին և «ձիամասնագիտություններին»:
Այս գիրքը պատմում է օձերի տեսակների, դրանց կառուցվածքի, ապրելակերպիառանձնահատկությունների և այն մասին, թե ինչպես են օձերը հարմարվել ամենատարբեր բնակլիմայական պայմաններին, ինչ միջոցների և հնարքների են դիմում օրվա ուտելիքը հայթայթելու, թշնամիներից պաշտպանվելու և ձագերին պահելու համար: Այս գիրքը նաև պատմում է մարդու և օձի հակասական և հաճախ անբնական հարաբերությունների մասին, այդկենդանիներին պարուրած բազմաթիվ առասպելներ բերում, պատմում, թե ինչպես է պետք վարվել օձի, հատկապես թունավոր օձի հանդիպելիս:
