Փողը մի քանի հազար տարվա պատմություն ունի և այսօր էլ սերտորեն կապված է յուրաքանչյուրիս հետ: Փողը բոլորիս է պետք: Առանց փողի մեր կյանքը պատկերացնելն անհնար է: Այս գրքից դու կիմանաս փողի զարգացման ամբողջ պատմությունը, կտեղեկանաս, թե քաղաքակրթության լուսաբացին ինչ առարկաներ էին փողի դեր կատարում և օգտագործվում որպես վճարման միջոց, ինչպես էր փողը փոխանակման, կուտակման և արժեքի գնահատման առարկաների գործառույթ կատարում, մինչև որ ապրանքի և ծառայությունների գների հաշվարկման միավոր դարձավ: Դու կծանոթանաս վճարման հիմնական միջոցներին հնագույն ժամանակներից մինչև մեր օրերը: Նախ խոսվելու է բնական փողի մասին, որը շրջանառության մեջ էր բավական երկար ժամանակ: Հաջորդ կարևոր փուլը մետաղե դրամի ի հայտ գալն...
Ինչո՞ւ չինացիները կառուցեցին Մեծ պարիսպը՝ մարդկության ամենամեծ շինությունը, և ինչպե՞ս պահպանվեցին ու մեզ հասան փայտե և կավե արձանիկներն ու իրերը։ Ինչու Մեծ պարսպի ամբողջ երկայնքով աշտարակներ կառուցվեցին, և ինչպե՞ս կառուցվեց այդ կոթողային շինությունը։ Ինչպե՞ս էին չինացիները մետաքս ստանում և ինչո՞ւ էին այն գաղտնի պահում օտարերկրացիներից։ Ինչպե՞ս էին ապրում չին կայսրերը, և ինչո՞ւ էին նրանք «Երկնքի զավակ» տիտղոսը կրում։ Ինչպե՞ս էին չինացիները բուժում հիվանդներին, և ինչո՞ւ բուժման այդ ձևն անհայտ էր մնացած աշխարհին։ Ինչպե՞ս էին գրում չինացիները, և ինչո՞ւ է վայելչագրությունը Չինաստանում արվեստ։ Այս և նման շատ բաներ՝ զարմանահրաշ և խորհրդավոր, 5000 տարվա պատմություն ունեցող Հին Չինաստան երկրի և քաղաքակրթության, դրա...
Այս գրքի մեջ մենք հետևում ենք գիտության անցած ուղուն` սկսած գանձերի որոնումից մինչև ժամանակակից գիտական պեղումները: Եվ, իհարկե, նախևառաջ պատմում ենք այն գիտնականների մասին, ովքեր զարմանալի հայտնագործություններ արեցին՝ պատմությունը հարստացնելով հազվագյուտ գիտելիքներով:
Այս հատորը մարդկության պատմության ամենաառեղծվածային հարցերն է մեկտեղում: Եղե՞լ, թե՞ չեն եղել շփումներ այլմոլորակայինների հետ, արդյո՞ք Անտլանտիդան գոյություն է ունեցել, ինչպե՞ս են գուշակում ապագան, կա՞ն արդյոք անդրշիրիմյան ուժեր և ո՞ւր են թափառում հոգիները, – ահա այսպիսի շատ հարցերի պատասխանները, ինչպես նաև խորհրդավոր կենդանիների մասին պատմություններին հանրամատչելի ձևով կարելի է ծանոթանալ հենց այս գրքից:
Հին Աշխարհի յոթ հրաշալիքի մասին շատ է խոսվել ու գրվել: Մատենաշարի հերթական այս հատորում Քեոփսի բուրգի, Շամիրամի կախովի պարտեզների, Օլիմպիայում Զևսի արձանի, Արտեմիսի տաճարի, Մավսոլոսի դամբարանի, Հռոդոսի կոթողի, Ալեքսանդրիայի փարոսի մասին պատմությունները ներկայացված են առավել հանրամատչելի ու հարուստ տեղեկատվությամբ:
Կախարդանքն ու մոգությունն այսօր էլ գրավիչ են շատերի համար, և հենց այդ պատճառով էլ բազմաթիվ վեճեր են ծնում: Իսկապե՞ս ջադուներն ու կախարդները կապված են բարի և չար ուժերի հետ, թե՞ այդ ամենը սնահավատություն է, գուցե նաև՝ խաբեբայություն: Մի բան, համենայնդեպս, պարզ է. մարդիկ հավատում էին և շարունակում են հավատալ մոգության ուժին: Նրանք վախենում էին ջադուներից և կախարդներից՝ համարելով, որ դրանք կախարդանքով կարող են վնասել իրենց: Մյուս կողմից՝ նույն մարդիկ դիմում էին տատմոր, գյուղական դարբնի կամ հեքիմի օգնությանը, որոնք խորհրդավոր արարողություններով կարող էին բուժել հիվանդու թյունները կամ վանել չարքերին: Մոգության հավատը բացատրելի էր դարձնում հանկարծա հաս ամպրոպը, հիվանդությունը և նույնիսկ մահը:...
Աշխարհում գրեթե ամենուրեք, այդ թվում նաև մեր տան հարևանությամբ, գետնի կամ ջրի տակ կարելի է ոսկի, արծաթ, թանկարժեք քարեր, հին դրամներ կամ զարդեր գտնել: Թաքցրած գանձերի և դրանց մոտավոր տեղի մասին մեզ երբեմն պատմում են հին զրույցները, երբեմն դրանք պատահաբար են գտնում: Իսկապես, մեզնից ո՞վ չի երազել ծովափին աճող միայնակ արմավենու տակ թաղած կամ անձավում ավազակների թաքցրած հեքիաթային հարստությամբ լի սնդուկ կամ ոսկու լքված հանք գտնելու մասին:
Արդյոք այն տեսարանները որ մեզ ներկայացնում են ֆիլմերում, համընկնո՞ւմ են անտիկ հեղինակների պատմածին: Վերջապես, ի՞նչ էր նշանակում գլադիատոր լինել: Ինչպե՞ս էր անցնում նրանց առօրյան: Ի՞նչ զենք էին բանեցնում, մարտի ի՞նչ հնարքներ էին օգտագործում: Այս բոլոր հարցերին պատասխանելիս Մարկուս Յունկելմանը հենվում է ոչ միայն հռոմեական շրջանի գրավոր և կերպարվեստի վկայությունների, այլև`զենքի և գլադիատորների հանդերձանքի հետ սեփական փորձի վրա:
Այս հատորում մեկտեղված է հանրամատչելի ու ամբողջական տեղեկատվություն` Երկիր մոլորակը պատուհասող բնական աղետների մասին: Ներկայացված են ոչ միայն աղետների դրսևորման ձևերն ու եղանակները, այլև դրանցից հնարավորինս պաշտպանվելու մեթոդներն ու եղանակները: Պատմական փոքրիկ ակնարկից հետո գրքում ներկայացված են հետևյալ բնական աղետները` տիեզերքից սպառնացող վտանգներ, երկրաշարժեր, օվկիանոսային փոթորիկներ, հրաբուխներ, փոթորիկներ, հեղեղներ, երաշտներ, ձնահյուսեր… Ընդ որում` դրանց վերաբերող տեղեկատվությունը չի սահմանափակվում գիտական սահմանումներով, ներկայացված են նաև այդ աղետների առավել ավերիչ դրսևորումների պատմությունները:
Այս գիրքը հազվագյուտ և տարաշխարհիկ կենդանիների պահպանման, պաշտպանման և բուծման մասին է: Այն կպատմի ձեզ, թե ինչպես են հազարամյակների ընթացքում կենդանաբանական այգիները, կենդանիների կյանքից հետաքրքիր դրվագներ կներկայացնի: Ամբողջ աշխարհում կենդանաբանական այգիների աշխատակիցները համատեղ ջանքերով վագրեր և պանդաներ են բազմացնում, վաղուց արդեն կիրառվում են արհեստական բեղմնավորումն ու փոխարինող մայրությունը: Անցյալի գազանանոցներն անհետանում են, և տեղը զիջում նոր, ժամանակակից կենդանաբանական այգիներին:
«Ինչու և ինչպես»-ի այս հատորն ամենայն մանրամասնությամբ պատասխանում է ձիերին առնչվող բոլոր հարցերին: Ընթերցողն արժեքավոր գիտելիք է ստանոմ ձիերի մասին, տեղեկանում ծագման պատմությանը, ընտանի կենդանի վերածվելուն, բազմաթիվ ցեղատեսակների առանձնահատկություններին, վարժեցմանը, սիրելի չորոտանու գնման նրբություններին և «ձիամասնագիտություններին»:
Այս գիրքը պատմում է օձերի տեսակների, դրանց կառուցվածքի, ապրելակերպիառանձնահատկությունների և այն մասին, թե ինչպես են օձերը հարմարվել ամենատարբեր բնակլիմայական պայմաններին, ինչ միջոցների և հնարքների են դիմում օրվա ուտելիքը հայթայթելու, թշնամիներից պաշտպանվելու և ձագերին պահելու համար: Այս գիրքը նաև պատմում է մարդու և օձի հակասական և հաճախ անբնական հարաբերությունների մասին, այդկենդանիներին պարուրած բազմաթիվ առասպելներ բերում, պատմում, թե ինչպես է պետք վարվել օձի, հատկապես թունավոր օձի հանդիպելիս:
Վերջին տարիներին կատուները մեր սիրելի ընտանի կենդանիներն են դարձել: Կան բազմաթիվ պատճառներ. Կատուներին խնամելը, ի տարբերություն այլ ընտանի կենդանիների, ավելի հեշտ է, նրանք չեն աղմկում, շատ քիչ են կեղտոտում, սիրառատ են, նուրբ, քնքուշ, սակայն այս ամենի հետ մեկտեղ` նաև քմահաճ: Այս գրավիչ կենդանուն է նվիրված «Ինչու և ինչպես»-ի այս հատորը: Այն պատմում է կատվի պատմությունը, նկարագրում զգայարանների աշխատանքն ու կատուների պահվածքի առանձնահատկությունները, մարմնի կառուցվածն ու բուծման եղանակները: Սրանից բացի, մանրամասնորեն պատկերվում են կատուների ամենագեղեցիկ ու ամենակարևոր ցեղատեսակները: Նրանք, ովքեր կատու պահելու ցանկություն ունեն, ընտանիքի մռլտացող անդամի խնամքին, պահելուն և սննդին առնչվող բազմաթիվ ցուցումներ ու արժեքավոր խորհուրդներ կգտնեն այստեղ:
Ձեր որդիների և դուստրերի համար, ովքեր հետաքրքրվում եմ ավտոմեքենաներով- «Ինչու և ինչպես»-ի այս հատորը լուսաբանում է առաջին ավտոմեքենայի գյուտից մինչև ցամաքային փոխադրամիջոցների արագության ռեկորդն ընկած ճանապարհը:
Առաջին անգամ հայ ընթերցողին է ներկայացվում ֆրանսիացի բժիշկ, մարդաբան, հոգեբան, սոցիոլոգ, բնագետ և գյուտարար, սոցիալական հոգեբանության մի ճյուղը կազմող զանգվածների հոգեբանության հիմնադիր Շառլ Մարի Գյուստավ Լը Բոնի (1841-1931) 1895-ին լույս տեսած «Ամբոխների հոգեբանությունը» աշխատությունը, որը համարվում է աշխարհը վերափոխած ամենանշանավոր գրքերից մեկը: Այս գիրքը և ընդհանրապես Լը Բոնի գաղափարները կարևորագույն դեր են խաղացել 20-րդ դարասկզբին, մասնավորապես ամբողջատիրական համակարգերի հիմնադիրների՝ Մուսոլինիի, Հիտլերի, Ստալինի և Մաոյի, անգամ Մուստաֆա Քեմալի, հանրապետական վարչակարգերի խոշորագույն առաջնորդների՝ Ռուզվելտի, Կլեմանսոյի, Պուանկարեի, Չերչիլի, դը Գոլի, ինչպես նաև, գիտական առումով, Զիգմունդ Ֆրոյդի և Մաքս Վեբերի, քաղաքական առումով, մասնավորապես, նացիոնալ սոցիալիզմի և նրա գլխավոր դերակատարների վրա: Թարգմանված է ՖԵԼԻՔՍ Ալկանի...
Ազատության փիլիսոփայությունը չի նշանակում ազատության հիմնահարցի՝ որպես փիլիսոփայության հիմնահարցերից մեկի ուսումնասիրություն, ազատությունն այստեղ օբյեկտ չէ: Ազատության փիլիսոփայությունը նշանակում է ազատների փիլիսոփայություն, ազատությունից բխող փիլիսոփայություն՝ ի հակադրություն ճորտերի՝ անհրաժեշտությունից բխող փիլիսոփայության. ազատությունը փիլիսոփայող սուբյեկտի վիճակն է:
«Վեպի արվեստը» մշակութաբանական էսսեում, սեփական վեպերի գեղագիտության քննությանը զուգահեռ Կունդերան խորհրդածում է եվրոպական վեպի, վիպասանության՝ իբրև աշխարհաճանաչողական գիտելիքի մասին ընդհանրապես, և նրա առանձին գագաթների (Սերվանտես, Ռաբլե, Կաֆկա, Հաշեկ, Տոլստոյ, Մուզիլ, Բրոխ) բերած ավանդի վերաբերյալ մասնավորապես:
Առաջին անգամ հայերեն են ներկայացվում ռուս մեծ գրականագետ, փիլիսոփա, մշակութաբան Միխայիլ Բախտինի (1895-1975) նշանավոր երկու աշխատությունները՝ «Ժամանակի և քրոնոտոպի ձևերը վեպում» և «Էպոս և վեպ»:
Գրքում ներառված են Ումբերտո Էկոյի՝ տարբեր տարիներին գրված էսսեները, որոնցում նրա հանրահայտ գիտաքննական, ինչ-որ առումով նաև՝ դետեկտիվ ոճը դրսևորվում է յուրօրինակ իրացումներով, արտաքուստ թեթև ու հումորային, բայց խորքում մշտապես պրպտուն ու գյուտերով լի ասելիքով:
Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Իոսիֆ Բրոդսկու՝ տարբեր տարիներին գրված էսսեները նրա պոեզիայում դրսևորված գեղագիտության ու աշխարհայացքի շարունակությունն են, միևնույն ժամանակ՝ օգնում են այդ պոեզիան ընկալել յուրովի:
Ֆրանսիացի ճանաչված գրողներից մեկը՝ մոլի ընթերցասեր Ֆրեդերիկ Բեգբեդերը, ի մի է բերել իր նախընտրած գրքերը: Ընտիր երկերի իր նախընտրած հարյուրյակը ներկայացված է նրբագեղության, պարադոքսների և հումորի գրավիչ համադրությամբ: Բեգբեդերի հակիրճ, բայց բովանդակալից էսսեների ժողովածուն, որի բնօրինակը լույս է տեսել 2011-ին, առաջնակարգ գրականության յուրատեսակ ուղեցույց է, փոքրիկ հանրագիտարան:
Միգել դե Ունամունոն իր «Քրիստոնեության հոգեվարքը» փիլիսոփայական էսսեն գրել է 1924 թ. Փարիզում, երբ քաղաքական անհնազանդության պատճառով նրան հերթական անգամ արտաքսում են Իսպանիայից: Առաջին անգամ էսսեն լույս է ընծայվել ֆրանսերենով, իսկ ահա իսպաներեն տարբերակը լույս է տեսել միայն 1930թ. փետրվարին: «Խրատական երեք նովել և մեկ նախաբան»-ը լույս է տեսել 1920 թ.: Այստեղ Ունամունոն նիվոլային պատումի միջոցով վերլուծում է գրողի և իր ստեղծած հերոսների միջև կապը, բացահայտում հերոսների ապրումները՝ նրանց ներկայացնելով ռացիոնալ մտածողության սահմանից այն կողմ:
Փայլուն ինտելեկտուալներ Ժան-Կլոդ Կարիերի և Ումբերտո Էկոյի զրույցների այս ժողովածուն՝ հանրագիտարանային արժեք ունեցող մի հրատարակություն, որն ասպարեզ է եկել ֆրանսիացի գրող, էսսեագիր և լրագրող Ժան-Ֆիլիպ դը Տոնակի ջանքերով, անդրադառնում է գրքի դարավոր պատմության ուշագրավ էջերին՝ հինավուրց պապիրուսների և մագաղաթներից ժամանակներից հասնելով էլեկտրոնային գրադարանների դարաշրջան: Երկու խորագիտակ գրասերները համակողմանի վերլուծությունների, դիպուկ, սրամիտ, հաճախ էլ անսպասելի ու պարադոքսալ մեկնաբանությունների միջոցով նորովի են բացահայտում այն ամենը, ին որևէ կերպ առնչվում է գիրք կոչվածին, որից հրաժարվելու մասին, ի հեճուկս անհեռատես կանխատեսումների և նույնիսկ գրքին վիճակված վատ օրերերի, խոսք կլինել չի կարող:
«ԻՄԱՑՈՒԹՅՈՒՆ» գրադարանի հերթական հատորը ներկայացնում է Աննալների պատմագիտական դպրոցի հիմնադիր հայրերից մեկի՝ XX դարի ֆրանսիացի խոշորագույն պատմագետ Մարկ Բլոկի «Պատմության պաշտպանական, կամ պատմաբանի արհեստը» անավարտ կոթողային աշխատությունը` հրատարակված հետմահու (1949) Լյուսիեն Ֆևրի ջանքերով: Բլոկի ոչ բոլոր ձեռագրերն են հասանելի եղել Ֆևրին, և նա տեքստային որոշ փոփոխություններ է արել: Գրքի հրատարակության հիսնամյակի կապակցությամբ Մարկ Բլոկի որդին՝ Էտիեն Բլոկը լույս է ընծայել աշխատության նոր՝ Ֆևրյան խմբագրումից զերծ տարբերակը, որն էլ հիմք է ծառայել հայերեն թարգմանության համար: Ընդ որում, այդ հրատարակության առաջաբանը գրել է Աննալների դպրոցի ականավոր ներկայացուցիչ, ֆրանսիացի մեծ պատմագետ Ժակ լը Գոֆֆը: Բլոկն այս երկը սկսել է գրել 1941-1943 թվականներին՝ մշակման...
