Հայ գրականությունում չկա երկու այլ անուն, որ կապված լինեն հոգևոր և անձնական այնպիսի ամուր կապով, ինչպես Գուրեն Մահարին և Եղիշե Չարենցը: Տասնվեց տարեկան էր Մահարին, երբ ծանոթացավ Չարենցի հետ: Անխուսափելիորեն խոսքը նրանց միջև պիտի գնար պոեզիայի մասին: Պոեզիան Չարենցի էությունն էր… Մահարու հիշողություններում խորն են դաջվել որբերի մասին Չարենցի խոսքերը, երբ հին Երևանի փողոցներից մեկում «գաճաճ և գունատ, միատեսակ քայլվածքով, գլուխների մեծությամբ, հասակով և մանավանդ շորերով» մի խումբ է դուրս եկել նրանց դեմ: «_Բոլորի անունն էլ Կարապետ է…այ 2, 4, 8,10, 24, 32…երեսուն երկուսն էլ Կարապետ են»,- ասել է նա: «Չարենց-Նամե» ժողովածուն ընդգրկում է չարենցյան թեմայով հոդվածներ, որոնք պատկանում են...
Հեղինակն արժանացել է գրականության բնագավառում 2015 թ. Նոբելյան մրցանակին: «Պատերազմը կնոջ դեմք չունի», «Ցինկե տղաները», «Վերջին վկաները» գեղարվեստական-վավերագրական գրքերը, որոնք պատմում են Հայրենական մեծ պատերազմի և Աֆղանստան զորք մտցնելու մասին, հայերեն թարգմանել է Հովհաննես Այվազյանը: Ալեքսիևիչը նաև ստացել Է Ռեմարկի մրցանակը (2001 թվական), Քննադատության ազգային մրցանակը (ԱՄՆ, 2006 թվական), այլ մրցանակներ: Նա այսպես է ձևակերպում իր գրականության էությունը. «Ես միշտ ուզում եմ հասկանալ, թե որքան է մարդը մարդու մեջ: Եվ ինչպե՞ս պաշտպանել այդ մարդուն մարդու մեջ»: Գրքի հիման վրա նկարահանվել են փաստագրական ֆիլմեր, բեմադրվել ներկայացումներ: Թարգմանվել է եվրոպական մի շարք լեզուներով:
Հեղինակն արժանացել է գրականության բնագավառում 2015 թ. Նոբելյան մրցանակին: «Պատերազմը կնոջ դեմք չունի», «Ցինկե տղաները», «Վերջին վկաները» գեղարվեստական-վավերագրական գրքերը, որոնք պատմում են Հայրենական մեծ պատերազմի և Աֆղանստան զորք մտցնելու մասին, հայերեն թարգմանել է Հովհաննես Այվազյանը: Ալեքսիևիչը նաև ստացել Է Ռեմարկի մրցանակը (2001 թվական), Քննադատության ազգային մրցանակը (ԱՄՆ, 2006 թվական), այլ մրցանակներ: Նա այսպես է ձևակերպում իր գրականության էությունը. «Ես միշտ ուզում եմ հասկանալ, թե որքան է մարդը մարդու մեջ: Եվ ինչպե՞ս պաշտպանել այդ մարդուն մարդու մեջ»: Գրքի հիման վրա նկարահանվել են փաստագրական ֆիլմեր, բեմադրվել ներկայացումներ: Թարգմանվել է եվրոպական մի շարք լեզուներով:
Մարդու ամենահին ու կայուն ձգտումներից մեկը այլ մարդկանց հասկանալու, նրանց մտադրություններն ու հոգեբանական առանձնահատկություններն իմանալու ձգտումն է: Ինչպե՞ս է գործում մարդու օրգանիզմը: Որո՞նք են մարդու ակտիվության աղբյուրները: Ի՞նչ է մտածողությունը: Ինչպե՞ս են սկզբնավորվում ու զարգանում անհատի հարաբերություներն այլ մարդկանց հետ: Ինչո՞ւ են մարդիկ ըստ ընդունակությունների, խառնվածքի ու բնավորության այդքան տարբերվում միմյանցից: Ինչպե՞ս է տեղի ունենում երեխայի հոգեկան զարգացումը և ինչպե՞ս է նա դառնում հասուն միտք ու բարոյականություն ունեցող անձնավորություն: Այս և այլ հարցերի պատասխանները կարող եք գտնել Ալբերտ Նալչաջյանի «Հոգեբանության հիմունքներ» երկհատորանի գրքերում:
Մարդու ամենահին ու կայուն ձգտումներից մեկը այլ մարդկանց հասկանալու, նրանց մտադրություններն ու հոգեբանական առանձնահատկություններն իմանալու ձգտումն է: Ինչպե՞ս է գործում մարդու օրգանիզմը: Որո՞նք են մարդու ակտիվության աղբյուրները: Ի՞նչ է մտածողությունը: Ինչպե՞ս են սկզբնավորվում ու զարգանում անհատի հարաբերություներն այլ մարդկանց հետ: Ինչո՞ւ են մարդիկ ըստ ընդունակությունների, խառնվածքի ու բնավորության այդքան տարբերվում միմյանցից: Ինչպե՞ս է տեղի ունենում երեխայի հոգեկան զարգացումը և ինչպե՞ս է նա դառնում հասուն միտք ու բարոյականություն ունեցող անձնավորություն: Այս և այլ հարցերի պատասխանները կարող եք գտնել Ալբերտ Նալչաջյանի «Հոգեբանության հիմունքներ» երկհատորանի գրքերում:
«Երբ սկսում ես սիրել, զգում ես, որ հոգիդ լցվում է ոչ երկրային երանությամբ: Իսկ գիտե՞ս՝ ինչու: Հենց միայն նրանից, որ երևակայում ես, թե արդեն էլ մենակ չես: Ի՜նչ ցավալի երանություն:»։ Համաշխարհային գրականության դասական, անսպասելի վերջաբանով պատմվածքի վարպետ Մոպասանի «Ընտիր նովելները»:
«Բարձրագույն է լինում այն երանությունը, որ հառնել է հուսահատության խորքերից»։ Ժողովածուն ընդգրկում է նշանավոր գրողի մի շարք լավագույն նորավեպեր, որոնց գերակշիռ մասը հայերեն թարգմանվում է առաջին անգամ: Երկերի սյուժեի բանաստեղծական խորհրդավորություն, դրամատիկ կառուցվածք, կերպարների ամբողջականություն, բնավորությունների հոգեբանական խոր վերլուծություն, հյութեղ լեզու. այս ամենի և այլ արժանիքների շնորհիվ Ստ. Ցվայգը՝ համաշխարհային նոր գրականության ամենաերևելի դեմքերից մեկը, դարձել է հայ ընթերցողի համար ամենապահանջված հեղինակներից:
«Քառյակը» վեպի հերոսները չորս ընկերներ են՝ երևանցիներ Խաչատուրը, Տիգրանը, Արտեմը և մոսկվացի Անդրեյը: Մասնակցում են Սպիտակի երկրաշարժի հետևանքների վերացմանը, մարտնչում հանուն Արցախի ազատագրության, այնուհետև՝ համեմատաբար խաղաղ ժամանակներում, պայքարում ավազակախմբերի դեմ… Նրանց կյանքում փորձանքների ու փորձությունների պակաս չկա, սակայն ոչինչ չի կարողանում տրոհել այդ քառյակը:
Սա պատմություն է այն մարդկանց մասին, որոնց սերն ու ատելությունը, թվում է, ընդմիշտ փոխկապակցված են ազգային պատկանելության հետ այս անկայուն աշխարհում, որտեղ ակնթարթային փոխվում է ոչ միայն ապագան, այլ նաև անցյալը: Պատմությունը այն մասին է, թե ինչքան հեշտությամբ են մարդկանց միջև անդունդներ գոյանում ու, թե ինչքան դժվար է դրանց միջև կամուրջներ կառուցելը: Այստեղ անձնական ճակատագրերը հյուսվում են ցեղասպանության, Սումգայիթյան ջարդերի, տարբեր ահաբեկչական կազմակերպությունների գործողությունների ֆոնին, բայց կենտրոնում մնում է մարդը իր թախիծով, միայնությանբ ու աջակցության փնտրտուքներով: Այս ամենը կարող էր պատահել ցանկացած մեկի հետ այն վայրում, որտեղ ծավալվում են վեպի գործողություններ։
Զարմանալի դեպքեր են կատարվել 20-րդ դարի առաջին կեսում։ Հանճարներն ու մեծագույն չարագործներն ապրել են կողք կողքի, հնարավոր է՝ հանդիպել փողոցներում ու սրճարաններում՝ նույնիսկ դեռևս չիմանալով, թե ինչ ճակատագրական դեր են խաղալու իրենք պատմության մեջ։ Կոմիտասը, Հիտլերը, Կոկո Շանելը, Սողոմոն Թեհլերյանը, պրոֆեսոր Ֆոսթերը և շատ այլք՝ միմյանց հետ փոխկապակցված, 1921 թվականի Փարիզի կտուրների տակ: Կարդացեք այս ամենը հանրահայտ «Այնտեղ, որտեղ ծաղկում են վայրի վարդերը» բեսթսելլերի հեղինակ Մարկ Արենի «Վիլ-Էվրար» պիեսում
Ամեն տարի Սուրբ Ծննդին հրեշտակները երկնքից իջնում են երկիր՝ մարդկանց երազանքներն իրականացնելու: Բայց օգնել կարողանում են միայն նրանց, ում տեսնում են: Հրեշտակն օգնության է հասնում Քրիստինեին, նրանք սիրահարվում են իրար: Հրեշտակը կանգնում է երկընտրանքի առաջ. կա՛մ թողնել իր մեծ սերը և վերադառնալ երկինք, կա՛մ մնալ երկրի վրա և դառնալ սովորական մահկանացու…
«Ես իմ անուշ Հայաստանի…» տաղը զետեղված է Չարենցի «Տաղարան» բանաստեղծական շարքում, որ գրվել է 1920-1921 թվականներին։ Այս շարքի մեջ Չարենցը ստեղծագործաբար օգտագործել է միջնադարի վերջին մեծ բանաստեղծ Սայաթ-Նովայի ոճը։ Այսինքն՝ Սայաթ-Նովայի բառապաշարով և ձևով ոճավորել է իր խոսքը։ Չարենցի շարքը բաղկացած է 20 տաղից։ Շարքի 1-18-րդ տաղերն ունեն սիրային բովանդակություն։ Չարենցը երգում է գոզալի կերպարանքով հարություն առած իր բարձր սերը, որն այդպես էլ մնում է անհասանելի։ Վերջին երկու տաղերն ունեն հայրենասիրական բովանդակություն։ Կնոջ անմատչելի սիրուց նա հասնում է հայրենիքի անփոխարինելի ու բացառիկ սիրուն Բանաստեղծությունը թարգմանված է աշխարհի 35 լեզուներով:
«Ես իմ անուշ Հայաստանի…» տաղը զետեղված է Չարենցի «Տաղարան» բանաստեղծական շարքում, որ գրվել է 1920-1921 թվականներին։ Այս շարքի մեջ Չարենցը ստեղծագործաբար օգտագործել է միջնադարի վերջին մեծ բանաստեղծ Սայաթ-Նովայի ոճը։ Այսինքն՝ Սայաթ-Նովայի բառապաշարով և ձևով ոճավորել է իր խոսքը։ Չարենցի շարքը բաղկացած է 20 տաղից։ Շարքի 1-18-րդ տաղերն ունեն սիրային բովանդակություն։ Չարենցը երգում է գոզալի կերպարանքով հարություն առած իր բարձր սերը, որն այդպես էլ մնում է անհասանելի։ Վերջին երկու տաղերն ունեն հայրենասիրական բովանդակություն։ Կնոջ անմատչելի սիրուց նա հասնում է հայրենիքի անփոխարինելի ու բացառիկ սիրուն Բանաստեղծությունը թարգմանված է աշխարհի 35 լեզուներով:
«Կոշկավոր կատուն» հեքիաթը գրվել է 17-րդ դարում, բայց մի քանի դար անց էլ սիրելի է երեխաների համար։ Կրտսեր որդուն հոր մահից հետո ժառանգություն հասավ միայն կատուն։ Մնացած ամեն ինչը հասավ եղբայրներին։ Սակայն կատուն ոչ թե հասարակ կատու էր, այլ շատ ճարպիկն էր։