Կյանքի կայծը | Էրիխ Մարիա Ռեմարկ

«Կյանքի կայծը» վեպի հիմքում ընկած են համակենտրոնացման ճամբարից փրկված անձանց վկայությունները։ Այս գիրքը ողջ աշխարհում խիստ դրական ընդունելության արժանացավ, բայց ոչ գրողի հայրենիքում, ինչը Ռեմարկը կապում էր պատերազմի շրջադարձի և 1950-ականներին Գերմանիայում նկատված նացիստական հանցագործությունների հետ:

Վեպն առաջին անգամ լույս է տեսել անգլերեն՝ 1952 թվականին ԱՄՆ-ում: Իսկ հետո գերմաներեն բնագրի հրատարակությունը ստանձնեց «Joseph Caspar Witsch»-ը՝ աչք փակելով ամբոխի քիմքի և այլ անհարմարությունների վրա: Գիրքը, համենայն դեպս, լույս տեսավ առանց ամերիկյան, ֆրանսիական և իտալական հրատարակություններում առկա ձոնագրության՝ «Ի հիշատակ իմ քույր Էլֆրիդեի»։ Բանն այն է, որ Երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին Ռեմարկի քրոջը Գերմանիայում դատապարտել էին գլխատման՝ գործընկերների հետ զրուցելիս նացիոնալ-սոցիալիստների դեմ արտահայտվելու մեղադրանքով:

Այս վեպում Ռեմարկն առաջին անգամ անդրադարձել է մի թեմայի, որի մշակման ժամանակ ինքը չէր կարող հիմնվել իր սեփական փորձի վրա։ Գրքի կոնցեպտը պատրաստ էր 1944 թվականին, իսկ դրա վրա նա սկսել է աշխատել 1946 թվականի հուլիսին, «Հետպատերազմյան Գերմանիայում գործնական դաստիարակչական աշխատանքի մասին» էսսեն ավարտելուց հետո, երբ իմացել է քրոջ դատապարտման մասին։ Հնգամյա աշխատանքի ընթացքում Ռեմարկը հասկացել է, որ խախտում է այդ ժամանակվա ԳԴՀ-ում այդ թեմաների վրա գործող տաբուն (որի մասին նա ավելի ուշ խոսել է նաև անավարտ «Ստվերները դրախտում» վեպում)։ Ձեռագրին ծանոթանալուց հետո շվեյցարական «Շերց» հրատարակչատունը խզել է պայմանագիրը գրողի հետ։ Նոր հրատարակիչը՝ Յի. Կ. Վիչը, չնայած սկզբնական լավատեսությանը, ստիպված էր արձանագրել, որ գիրքը դժվարությամբ է վաճառվել և ԳԴՀ-ում բացառապես բացասական գնահատական է ստացել գրական քննադատության կողմից, սակայն նացիզմի նախկին զոհերի արձագանքը դրական է եղել։ Սրա հետ կապված՝ հեղինակը մի քանի նախաբան է գրել, որոնք բացատրում էին վեպի կոնցեպտն ու թեմայի մշակումը:

 Goodreads