«Սփյուռք» մատենաշարի սույն հատորով լույս է տեսնում Նիկողոս Սարաֆյանի «Մանուկ Դունիեան» վեպը։ Այս ստեղծագործությունում գրողական դիտարկումները շեշտադրված են իրականության քաոսի և քաոսային իրականության խնդրահարույց իրողությունների լույսի ներքո․ «Արմատախիլ հայ մը, դարուն մարդը նոյն ատեն, թափառական աշխարհի բոլոր ճամբարներուն վրայ, իր կապերը կտրած հայրենիքէն ու ժողովուրդէն ․․․ »։ Մանուկ Դուինեանը՝ պոլսեցի վաճառականի զավակը, զոհն էր Արևելք-Արևմուտք հակամարտության ու դրա արդյունքում իր մեջ ձևավորված երկփեղկվածության բացահայտ զգացումի՝ «ինքզինք պզտիկ զգալու ցավի»։ «Սփյուռք» մատենաշարի յուրաքանչյուր գրքում ներկայացված են սփյուռքահայ գրողների լավագույն գործերը:
«Սփյուռք» մատենաշարի սույն հատորով լույս է տեսնում Շահան Շահնուրի «Յարալեզներու դաւաճանութիւնը» պատմվածաշարը։ Շահնուրի անվան հետ է կապված հայ գրականության մեջ «նահանջի» ուղղության սկզբնավորումը։ Օտարության մեջ հայի լինելիության տեսանկյունից հատկապես հետաքրքիր է «Յարալեզներու դաւաճանութիւնը» պատմվածաշարը, որը լի է բազմանշանակ սիմվոլներով։ Գրողի արձակը բազմաշերտ է, և այդ բազմաշերտությունը բնորոշ է ամբողջ ցիկլին։ Պատմվածաշարն ավարտվում է «Յարալեզներու դաւաճանութիւնը» պատմվածքով, որը սթափության կոչ է ձուլման վտանգի տակ գտնվողներին։ «Սփյուռք» մատենաշարի յուրաքանչյուր գրքում ներկայացված են սփյուռքահայ գրողների լավագույն գործերը:
Հրաժե՛շտ տուր 9-5-ին Ապրի՛ր, որտեղ ուզում ես Միացի՛ր նոր հարուստներին Մոռացի՛ր թոշակի անցնելու հին մոդելի և կյանքի հետաձգված ծրագրերի մասին. պետք չէ սպասել, դրա համար որևէ պատճառ չկա, հատկապես՝ տնտեսական անկանխատեսելի ժամանակներում։ Եթե երազում ես փախչել առնետավազքից, ճանապարհորդել բարձրակարգ պայմաններով, ունենալ մեծ ամսական եկամուտ՝ աշխատելով առանց ղեկավարության, կամ պարզապես ապրել շատ ու աշխատել քիչ, ապա այս գիրքը ուղեցույց է քեզ համար։ Շքեղ ապրելակերպի հասնելու այս քայլ առ քայլ ուղեցույցը սովորեցնում է. • Թե ինչպես Թիմը տարեկան 40 000 դոլար եկամուտն ու շաբաթական 80 ժամ աշխատաժամանակը հասցրեց ամսական 40 000 դոլարի և շաբաթը 4 ժամի․ • Ինչպես աութսորսի միջոցով օգտագործել 5...
Զարմանալի ու հիասքանչ է հեքիաթների աշխարհը՝ լի բազմաթիվ կախարդական երևույթներով: Աշխարհի տարբեր ժողովուրդների և հայ ժողովրդական հեքիաթների այս ժողովածուի ութ հեքիաթներից յուրաքանչյուրում կարելի է գտնել այդ կախարդանքից մի մասնիկ: Իսկ վերջում երկնքից երեք խնձոր կընկնի. մեկն ասողին, մեկը՝ լսողին, մեկն էլ՝ հեքիաթը հասկացողին:
Պատկերազարդ ժողովածու, որում ներկայացված տարբեր ժողովուրդների հեքիաթները հնարավորություն են տալիս ծանոթանալ նրանց մշակույթի, սովորույթների ու կենցաղի առանձնահատկությունների, դրանց նմանությունների և տարբերությունների հետ:
Այս ժողովածուի մեջ ընդգրկված հեքիաթները ոչ միայն պատմում են հետաքրքիր պատմություններ, այլ նաև տալիս կյանքի կարևոր դասեր ու իմաստուն խորհուրդներ: Գիրքը նախատեսված է թե՛ փոքրերի, թե՛ մեծերի համար, քանի որ ցանկացած տարիքում մարդը ունի իմաստության յուրօրինակ աշխարհը բացահայտելու կարիք:
Ժողովածուում ընգրկված այս հեքիաթների հերոսները ճամփորդում են հեքիաթների զարմանահրաշ աշխարհում, որտեղ անցնելով բազմաթիվ փորձությունների միջով՝ ձեռք են բերում կյանքի մեծ փորձառություն և, ի վերջո, հասնում իրենց նպատակներին: Ընթերցողը ոչ միայն դառնում է այս յուրօրինակ հեքիաթային ճանապարհորդության ականատեսը, այլ նաև ակտիվ մասնակիցը:
Պատկերազարդ ժողովածու, որ ներառում է ինը զարմանահրաշ հեքիաթներ՝ ընտրված հայկական և աշխարհի ժողովուրդների հեքիաթների գանձարանից: Այս հեքիաթները ընթերցողին երևակայության թևերով կտանեն մի զարմանահրաշ աշխարհ, որտեղ միշտ հաղթում են բարին ու գեղեցիկը: Նրանք հասան իրենց մուրազին, դուք էլ հասնեք ձեր մուրազին:
Գիրքը նվիրված է այն խնդիրներին, որոնց բախվում են բազմազգ պետությունների ավտորիտար վարչակարգերը, որոնց տնտեսությունը զգալիորեն կախված է լինում վառելիքաէներգետիկ ռեսուրսների գների տատանումներից: Այս խնդիրն արդիական է մերօրյա Ռուսաստանի համար, և հեղինակը բացատրում է, թե խորհրդային Միության թույլ տված որ սխալները կրկնելուց պետք է խուսափել: Գիրքը յուրահատուկ է նրանով, որ Եգոր Գայդարն առաջին անգամ ակնառու կերպով ցույց է տալիս, թե մեր գյուղատնտեսությունը սնանկացրած կոլեկտիվացման քաղաքականությունն ինչպես կանխորոշեց մոտ վաթսուն տարի անց խորհրդային վարչակարգի տապալման արագացումը, որն արդեն այդ ժամանակ փաստացիորեն սնանկ էր: Ինչպիսի՞ն էր առերևույթ հզոր գերտերության տնտեսության իրական վիճակը, ԽՍՀՄ-ի փլուզումը բացարձակապես անխուսափելի՞ էր, կարելի՞ էր արդյոք խորհրդային համակարգն ապամոնտաժել...
Այս գիրքը եկամուտների և կենսամակարդակի ահռելի տարբերության մասին է, որ բաժանում է աշխարհի հարուստ պետությունները,- ինչպիսիք են Միացյալ նահանգները, Մեծ Բրիտանիան և Գերմանիան,- աղքատներից, որոնցից են անդրսահարական Աֆրիկայի, Կենտրոնական Ամերիկայի և Հարավային Ասիայի երկրները:
1909 թվականին լույս տեսած «Մարտին Իդեն» վեպը Ջեք Լոնդոնի լավագույն ստեղծագործություններից է: Ինքնակենսագրական հենքով գրված այս վեպը տաղանդավոր մարդու պատմություն է, որն անցնում է գրական անմահության տանող երկար ու դժվար մի մի ճանապարհ՝ դրսևորելով համառություն, նպատակասլացություն և աշխատասիրություն:
Ռուս գրող Վառլամ Շալամովի «Կոլիմյան պատմությունները» դժվար է միանշանակորեն ինքնակենսագրական որակել: Ե՛վ իր, և՛ բախտակիցների մասին հեղինակը գրում է դիտորդի թվացյալ սառնասրտությամբ, առանց զգայական հոգեցունց վայրիվերումների: «Սարսափի աշխարհի» թրատող ցավն ընթերցողին է վերապահված:
Գիրքն ընդգրկում է անտիկ դիցաբանության կարևորագույն և ամենաամբողջական աղբյուրներից մեկի` Ապոլլոդորոսի «Դիցաբանական գրադարան»-ի (մ.թ. I–II դդ.) հին հունարենից հայերեն թարգմանությունը` ընդարձակ առաջաբանով և ծանոթագրություններով: Դրանցում քննարկվում են առեղծվածային հեղինակի և նրա երկի հետ կապված խնդիրներ, ներկայացվում առասպելական պատմությունների ու դրվագների զանազան տարբերակներ, նշվում դրանց հիմնական աղբյուրները: Նաև մեջբերվում են հին հունական առասպելների առավել ուշագրավ հիշատակումները հայ միջնադարյան ինքնուրույն և թարգմանական գրականության մեջ: «Դիցաբանական գրադարան»-ի առաջին հայերեն թարգմանության այս պատկերազարդ հրատարակությունն ընթերցողին կարող է ծառայել իբրև անտիկ առասպելաբանության մի ինքնատիպ հանրագիտարան:
«Երկրի հակառակ կողմը» տպագրվել է 2008 թվականի մայիս-դեկտեմբեր ամիսներին «Հայկական ժամանակ» օրաթերթում, երբ Նիկոլ Փաշինյանն ընդհատակում էր, և նրա գտնվելու վայրը հայտնի չէր: ՀՀ ոստիկանությունը պաշտոնապես հայտարարել է, որ Փաշինյանը 2008 թվականի մարտին ապօրինի ճանապարհով լքել է Հայաստանի տարածքը, ապա ապօրինի ճանապարհով վերադարձել: Ինքը՝ Փաշինյանը, պնդում է, որ ընդհատակում գտնվելու ամբողջ ընթացքում ոչ մի րոպե չի լքել Հայաստանը:
«Կաթնծիրից անդին» հոգևոր պատմավեպը նվիրված է IX դարի դեպքերին, մասնավորապես՝ Բագրատունյաց թագավորության հաստատմանը, Սևանի անապատի Սուրբ Առաքելոց և Սուրբ Մարիամ Աստվածածին եկեղեցիների կառուցմանը, Մաշտոց Եղիվարդեցի, Զաքարիա Ձագեցի և Գևորգ Գառնեցի կաթողիկոսների գործունեությանը:
