Ֆերմեր, ոստիկան, գրող. ինչպիսի՞ մարդ էր Ջորջ Օրուելը

Ջորջ Օրուելի կարևորագույն ստեղծագործություններն են «Անասնաֆերմա» վիպակն ու «1984» հակաուտոպիական վեպը: Դրանք լույս են տեսել 1945 և 1949 թվականներին, այսինքն ավելի քան 70 տարի առաջ: Չնայած դրան՝ հեղինակը շարունակում է մնալ արդիական և լավագույն վաճառվողներից մեկը:

Նրա անունով են կոչում ոչ միայն փողոցներ Իսպանիայում, որտեղ նա մասնակցել է հեղափոխության, այլև դեմքը ճանաչելու ֆունկցիայով անվտանգության համակարգեր: Նրա համարում էին կանխատեսող, բայց ինչպիսի՞ն էր նա իրականում:

Իթընի շրջանավարտը

Նա Ջորջ Օրուել կդառնա միայն 1933 թվականին՝ 30 տարեկան հասակում, երբ կգրի իր առաջին գիրքը՝ «Չքավորը Փարիզում և Լոնդոնում»: Մինչ այդ նա Էրիկ Արթուր Բլերն էր, միայնակ երիտասարդ, ով սիրում է կարդալ և բազմացնել թրթուկներ:

Նրա ընտանիքը միշտ պատկանում էր «միջին դասի ցածր մակարդակին»: Ծնողները ցանկանում էին տալ երեխային պատշաճ կրթություն ու ուղարկեցին նրան գերազանց վարկանիշ ունեցող դպրոց: Այնտեղ փնտրում էին խոստումնալից պատանիներ Իթընի քոլեջին պատրաստելու համար, սակայն մանկավարժական մեթոդներն այդքան էլ մարդասիրական չէին: Տնօրենը, ում Էրիկը «Սամբո» կեղծանունն էր տվել, ընդունել էր պատանուն ցածր սակագնով, բայց այդ փաստն անընդհատ նրա երեսով էր տալիս: Տիկին Մտրակը (այդպես էր ապագա գրողը կոչում իր ուսուցչուհիներից մեկին) շատ դաժան մեթոդներ էր կիրառում: Ուսուցչուհին ու Սամբոն նրան այնպես էին ծեծում, որ մի անգամ մտրակը պոկվեց բռնակից:

Հետագայում Օրուելը կխոստովանի, որ պատճառը ցածր սակագինն էր: Ավելի ունևոր աշակերտներին այլ կերպ էին վերաբերվում:

Ոստիկան

Գրողի դասընկերները հիմնականում ձգտում էին Օքսֆորդ, բայց Էրիկ Բլերն այլ որոշում կայացրեց, ինչը շատերի համար տարօրինակ էր: Ուսումից հետո նա համալրում է Բիրմանյան ոստիկանության շարքերը:

Մի անգամ նա գնում է ոստիկանական կանչի. տնային փիղն ավերում է շուկան: Էրիկը հրաման ուներ սպանել կենդանուն: «Ես չէի ցանկանում սպանել փղին: Ես նայում էի՝ ինչպես էր նա փղերին հատուկ բարեսրտությամբ խոտի կապոցով հարվածում իր ծնկներին: Թվում էր՝ նրա ուղղությամբ փամփուշտ թողնելը հավասար է դաժան մարդասպանության»,- կգրի Օրուելը հիշողություններում:

«Հենց այդ ժամանակ ես հասկացա, որ իմպերիալիզմը չարիք է, և որքան շուտ և դուրս գամ ծառայությունից և հրաժեշտ տամ այս ամենին, այնքա լավ»:

Պրոլետար

Ծառայությունից Էրիկին մնացին բեղերն ու ատելությունն իմպերիալիզմի նկատմամբ: Որոշ ժամանակ նա ապրում է ծնողների մոտ: Այստեղ նա աշխատանք չունի, և սկսում է գրել: Ընկերները նրան անվանում են անարխիստ: Նա չի ընդունում կայացած համակարգն՝ իր աղքատության մակարդակով, անհավասարությամբ և անարդարությամբ:

Այդ պատճառով ապագա գրողը շատ ժամանակ է անցկացնում Լոնդոնի աղքատների միջավայրում, իսկ հետո նաև Փարիզի, որտեղ աշխատում էր որպես հյուրանոցի ափսե լվացող: Հենց այդ փորձառությունից է ծնունդ առնում նրա առաջին գիրքը:

Փարիզում նրան խնդրում են սափրել բեղերը, քանի որ դա թույլատրելի էր միայն խոհարարներին:

Աշխարհազորային

1936 թվականին Էրիկ Բլերն ամուսնանում է իռլանդուհի Այլին Օ’Շոնեսսիի հետ, ում հետ նրան կապում էին քաղաքական հայացքներն ու հետաքրքրությունը ձիարշավով: Նրանք շատ երջանիկ զույգ են, սակայն շուտով ամեն ինչ քանդվում է, երբ Օրուելը մեկնում է Իսպանական հեղափությանը մասնակցելու՝ որպես աշխարհազորային:

«Մուգ դեղնագույն կոպիտ դեմքով ավագ սերժանտը մեզ զենք էր տալիս: Ես հիասթափվեցի՝ տեսնելով, թե ինչ են ինձ տալիս: Դա 1896 թվականի գերմանական «Մաուզեր» էր, այսինքն ավելի քան 40-ամյա հնության: Զենքերի մեծ մասն ավելի լավը չէին, իսկ որոշներն ավելի վատն էին»:

Օրուելը վիրավորվեց վզի հատվածից, և դա ճակատագրական եղավ, քանի որ աշխարհազորայիններին ճանաչեցին անօրինական կազմակերպություն և բոլորին ձերբակալեցին: Օրուելի վերքի շնորհիվ խուսափեց ձերբակալությունից:

Ֆերմեր և այգեպան

Վերադառնալով Իսպանիայից՝ նա որոշ ժամանակ զբաղվեց կենցաղային հարցերով: Վերականգնեց փտած քոթեջը, մշակեց վարդի այգին և խնձորենիները, ձեռք բերեց այծեր, հավեր, աքլոր, ում անվանեց Հենրի Ֆորդ, ինչպես նա Մարքս անունով պուդել: Կինը՝ Այլինը, կատակով ասում էր՝ «Հիմա տեսնում են՝ ինչ գործ ունես կոմունիստների հետ»:

Բլերն իսկապես սիրահարված էր իր այգուն, ոչ պակաս, քան գրականույթանը: Եթե կարդաք նրա օրագրերը, կտեսնեք, որ գրառումներից շատերը վերաբերում են ֆերմերությանն ու այգեգործությանը:

1944 թվականին նրան որդեգրում են տղա երեխա, ում Էրիկը սովորեցնում է ֆերմերության և այգեգործության բոլոր նրբությունները: Նրանք միասին գնում են ձկնորսության: 1945 թվականին Այլինը մահանում է, և երեխայի դաստիարակությունը բաժին է հասնում Ավրիլին՝ Էրիկի քրոջը:

Գրող

Երկար տարիների հրատարակիչները մերժում էին նրան: 1938 թվականին Օրուելը գտնում է հրատարակչություն, ով համաձայնում է հրատարակել նրա՝ Իսպանական հեղափոխության մասին «Կատալոնիայի հիշողություններ» ինքնակենսագրական գիրքը: Դա Secker & Warburg հրատակչություն էր, որը չի դավաճանի Օրուելին մինչ կյանքի վերջ:

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ընթացքում աշխատում է BBC-ում: 1945 թվականին, երբ լույս է տեսնում «Անասնաֆերման», Օրուելը դառնում է հանրահայտ գրող:

«1984» վեպը լույս տեսավ 1949 թվականին: Այդ օրվանից մինչ օրս գիրքը խբում է բոլոր ռեկորդները: Ուզենք դա, թե ոչ, բայց վեպն այժմ էլ չափազանց արդիական է, և «օրուելյան» արտահայտությունը դարձել է հասարակ ածական, ինչպես «կաֆկյանը»: Գրքի մեջբերումները մենք օգտագործում են առօրյայում՝ անգամ չնկատելով դա: Եվ ամբողջ մարդությունը կարծես դանդաղ, բայց վստահ քայլերով մոտենում է Օրուելի կառավարման մոդելին: