Այս գրքում ընդգրկված է քսանհինգ հեքիաթ` ընտրված «Քալիլա և Դիմնա» գրքից, վերաշարադրվել պարզ և հասկանալի լեզվով: «Քալիլա և Դիմնա» հանրահայտ գիրքը գրվել է շուրջ երկու հազար տարի առաջ սանսկրիտով (հին հնդկերեն): Իրանի հայտնի թագավոր Անուշիրվանի օրոք թարգմանվել է պահլավերեն, իսկ շատ ժամանակ անց` պահլավերենից արաբերեն: Շուրջ հինգ հարյուր տարի հետո թարգմանվել է նաև պարսկերեն: Հեքիաթները գրելիս հեղինակի նպատակը եղել է բարոյական կանոնները, կյանքի գաղտնիքները դրանցում զետեղելն ու ուսուցանելը, որպեսզի ընթերցողը հաճույքից բացի, նաև սովորի այդ դրական բաները: Հեքիաթների գերակշռող մասը կենդանիների լեզվով է գրված: Սա «Լավ հեքիաթներ խելացի երեխաների համար» մատենաշարի՝ իրանական աղբյուրներից ընտրված հեքիաթների առաջին հատորն է:
Սա «Լավ հեքիաթներ խելացի երեխաների համար» մատենաշարի երրորդ գիրքն է, որտեղ զետեղված են հեքիաթներ՝ ընտրված «Սենդբադնամե» եւ «Ղաբուսնամե» գրքերից: «Սենդբադնամեն» հեքիաթների գիրք է, որը գրվել է հին հնդկերենով՝ սանսկրիտով: Հետագայում թարգմանվել է միջին պարսկերենով՝ պահլավերենով: Ավելի ուշ թարգմանվել է արաբերեն, իսկ 13-րդ դարում Զահիր Սամարղանդին թարգմանել է պարսկերեն: «Ղաբուսնամեի» հեքիաթների թեման դաստիարակությունը, բարեկրթությունն են: Այս գրքի հեղինակը 12-րդ դարի թագավորներից Քեյքավուսի որդի Իսկանդարի որդի Ղաբուս Վոշմգիրն է: Թագավորն այն գրել է իր որդիներին խրատելու նպատակով:
Սա «Լավ հեքիաթներ խելացի երեխաների համար» մատենաշարի վեցերորդ գիրքն է, որտեղ զետեղված են Շեյխ Աթթարի ստեղծագործություններից: Շեյխ Ֆարիդըդդին Աթթարի Նեյշաբուրին (1146-1221 թթ.) Իրանի հռչակավոր բանաստեղծներից է: Նա ապրել է մեզնից ութ դար առաջ: Ստեղծագործություններից հայտնի են չափածո յոթ ժողովածուները, որոնցից առավելապես մեծ հռչակ ունեն «Թռչունների զրույցը», «Մատյան տառապանքին» և «Աստվածային մատյանը» որոնցում ընդգրկված են պոեմներ ու բանաստեղծություններ: Աթթարը նշյալ գրքերում իմաստության ու ճշմարտության մասին խոսում է սուֆիականության ու դերվիշականության տեսանկյունից: Վերոհիշյալ երեք գրքերում ընդգրկված հարյուրավոր հեքիաթներից ընտրվել են քսանմեկ լավագույնները և վերաշարադրվել արդի պարզ պարսկերենով: Հայերեն թարգմանեց Էմմա Բեգիջանյանը:
Սա «Լավ հեքիաթներ խելացի երեխաների համար» երկրորդ գիրքն է, որտեղ ընդգրկված է քսանմեկ հեքիաթ: Դրանք վերցվել են «Մարզբաննամեից» և շարադրվել բնագրից՝ շատ ավելի պարզ ու հասկանալի լեզվով: Այն, ինչպես և «Քալիլան ու Դիմնան», պարսկալեզու գրականության շատ հայտնի և կարևոր գրքերից է՝ մոտ 650 տարեկան: «Մարզբաննամեն» կազմված է շուրջ 70 հեքիաթից, որոնց մի մասը գրվել է կենդանիների լեզվով, մյուս մասը ներկայացնում է հին առասպելներն ու պատմական որոշ դեպքեր: Բայց դրանցից ոչ բոլորն են այսօրվա համար պիտանի ու գրավիչ, լավագույններն ընտրվել և ընդգրկվել են այս գրքում: Հեքիաթներ, որոնք ամենուր և միշտ կարող են ընթերցողին ինչ-որ բան սովորեցնել:
Այս գիրքը «Լավ հեքիաթներ խելացի երեխաների համար» շարքի չորրորդ հատորն է, որի պատումները վերցվել են «Գոլեստան և մոլեստան» գրքից: Գոլեստան ասելով նկատի ունենք պարսիկ գրող Սաադիի «Գոլեստան» գիրքը (1258թ.): «Գոլեստանն» ուներ նոր և աննախադեպ ոճ ու արտահայտչաձև: Այն իր բառուբանով ավելի ճոխ էր, իսկ իմաստով՝ առավել բազմաբովանդակ, քան մինչ այդ գրված բոլոր գործերը: Նրա չափածոն և արձակը անթերի էին ու հղկված, զանազան պատումները քաղցր էին ու հաճելի: Շուտով գիրքը ճանաչում գտավ ամենուր և դարձավ ամենքի կողմից պահանջված, գնահատելի և սիրելի, այդ իսկ պատճառով հենց Սաադիի ժամանակներից ի վեր Գոլեստանի արձակը և Սաադի գրելաոճը մեծ ընդունելություն գտան բոլորի կողմից: Գիրքը վերնագրել...
Երազիկ Գրիգորյանի գրչի տակ չարի և բարու հակասություների վրա կառուցվող կոնֆլիկտային իրավիճակները այս մանկական ժողովածուի մեջ ձեռք են բերել շատ ավելի մեղմ, երբեմն` նույնիսկ ծիծաղաշարժ, իսկ հիմնականում`դեպի խաղաղ հանգուցալուծում մղվող երանգներ: Դևերն այստեղ արքայադուստրեր չեն առևանգում, կախարդները դավեր չեն նյութում, փոխարենը հերոսները աստղեր են որոնում ջրափոսերում, բացահայտում են տիեզերքի գաղտնիքները: Ընդհանուր մթնոլորտը հուշում է, որ կյանքը կարող է լինել ոչ միայն պայքար, այլև համերաշխ գոյակցություն, որտեղ թագավորում է սերը, բարությունը, մեծահոգությունն ու հավատը: Այս ժողովածուն գեղեցիկ նվեր է թե՛ փոքրերի, թե՛ մեծերի համար: Այն ևս մեկ անգամ հիշեցնում է մեզ, որ ամենքս գալիս ենք մանկությունից:
«Աշխարհի իմաստուն հեքիաթներ» ժողովածուն 2015թ. «Արմենպրես» հայկական լրատվական գործակալության կողմից ճանաչվեց նախորդ տարվա մանկական բեսթսելեր: Այն դարձավ հարյուրավոր փոքրերի և մեծերի սիրելի գիրքը: Այժմ վերջինս ներկայանում է նորովի` նոր նկարազարդումներ և ձեւավորում, նոր իմաստուն հեքիաթներ… Աշխարհի իմաստուն հեքիաթներ նախագիծը ստեղծվել է ոչ միայն երեխաների, այլև բոլորի համար, ովքեր ցանկանում են կրկին ու կրկին մուտք գործել ճշմարիտ արժեքների, անսպառ իմաստության լուսավոր աշխարհ…
Այս գիրքն իսկապես անհրաժեշտ է մեզ: Հիշելով այն հայտնի ճշմարտությունը, թե գրականությունը զարգանում է փոխադարձ տուրևառությամբ, պետք է խոստովանենք, որ մենք խիստ սակավադեպ ենք անդրադառնում համաշխարհային մանկապատանեկան գրականության արդի գործընթացին: Ժողովածուն մասնակիորեն այդ բացը լրացնում է: Գրքի հեղինակային հեքիաթներում ու պատմվածքներում շատ նուրբ և գրավիչ վրձնահարվածներով են անձնավորվել բնության երևույթները. կարդալուց պարուրվում ես բնության ու տիեզերքի համերաշխ ներդաշնակությամբ: Անհատի ձևավորման համար անչափ կարևոր է, որ մարդն իրեն ևս ներդաշնակության մասնիկն զգա: Նման զգացողություն է ընթերցողին փոխանցում այս գիրքը:
«Մայրենիի տոն» ձեռնարկը հասցեագրված է կրտսեր դպրոցի ուսուցիչներին: Այն կարող է օգտագործվել 1-4-րդ դասարաններում մայրենիին նվիրված ցերեկույթների կազմակերպման ընթացքում՝ «Այբբենարանի տոն», «Հայաստանը իմ հայրենիքն է», «Հրաշալիքների մեր աշխարհը», «Ինչ ենք սովորել, ինչպես ենք սովորել» խորագրերով: Ուսուցիչները կարող են սցենարը փոփոխել՝ համապատասխանեցնելով յուրաքանչյուր դասարանի երեխաների տարիքային առանձնահատկություններին: Հայ մանկան համար նշանակալի այս տոնը ներառում է նրա համար կարևոր արժեքներ՝ մայրենի լեզու, այբուբեն, գիրք, հայրենիք, դպրոց, մայր… Միջոցառման սցենարը ընդգրկում է երգեր, որոնք համապատասխանում են բովանդակությանը: Կարծում ենք՝ այն հավանության կարժանանա և՛ ուսուցիչների, և՛ երեխաների, և՛ ծնողների կողմից:
Ձեռնարկը ներկայացման ամբողջական սցենար է՝ երաժշտական ձևավորմամբ, որն իր մեջ ներառում է կերպարների դիմակները, երգերի նոտաները, երգերով և նվագակցություններով ձայնասկավառակ, կրծքանշաններ: Նախատեսված է ավագ նախադպրոցական և կրտսեր դպրոցական տարիքի երեխաների, նրանց հետ աշխատող մանկավարժների և ծնողների համար: «Երաժշտական ներկայացում 5»-ը ներառում է թե՛ ձմեռը՝ իր գեղեցկությամբ, և թե՛ Նոր տարին՝ իր ուրախությամբ և շքեղությամբ: Հանդեսը երեխաներին կգրավի սյուժեի զարգացմամբ, հետաքրքրիր կերպարներով, երաժշտականությամբ և աշխուժությամբ: Հաշվի առնելով երեխաների տարիքը և հետաքրքրությունները՝ մանկավարժը կարող է կրճատել կամ ավելացնել նյութը, ընտրել դեկորացիաներ, հագուստներ, դիմակներ և զարդարել դահլիճը: Երաշխավորվել է ՀՀ ԿԳՆ Կրթության ազգային ինստիտուտը:
Ձեռնարկը ներկայացման ամբողջական սցենար է՝ երաժշտական ձևավորմամբ, որն իր մեջ ներառում է կերպարների դիմակները, երգերի նոտաները, երգերով և նվագակցություններով ձայնասկավառակ, կրծքանշաններ: Նախատեսված է ավագ նախադպրոցական և կրտսեր դպրոցական տարիքի երեխաների, նրանց հետ աշխատող մանկավարժների և ծնողների համար: «Երաժշտական ներկայացում 4»-ը կօգնի երեխաներին բարձրաձայնել սեփական խնդիրների մասին, ինքնարտահայտվել, իսկ մեծահասակներին և ծնողներին՝ վերանայել վերաբերմունքը երեխաների հանդեպ, ջերմ ու կայուն փոխհարաբերություններ ստեղծել նրանց հետ: Հաշվի առնելով երեխաների տարիքը և հետաքրքրությունները՝ մանկավարժը կարող է կրճատել կամ ավելացնել նյութը, ընտրել դեկորացիաներ, հագուստներ, դիմակներ և զարդարել դահլիճը: Երաշխավորվել է ՀՀ ԿԳՆ Կրթության ազգային ինստիտուտը:
Ձեռնարկը ներկայացման ամբողջական սցենար է՝ երաժշտական ձևավորմամբ, որն իր մեջ ներառում է կերպարների դիմակները, երգերի նոտաները, երգերով և նվագակցություններով ձայնասկավառակ, կրծքանշաններ: Նախատեսված է ավագ նախադպրոցական և կրտսեր դպրոցական տարիքի երեխաների, նրանց հետ աշխատող մանկավարժների և ծնողների համար: «Երաժշտական ներկայացում 3»-ը կծանոթացնի երեխաներին շրջապատող աշխարհին, տարրական գիտելիքներ կտա մարդու և շրջակա միջավայրի փոխազդեցության մասին, կծանոթացնի բույսերի նշանակությանը բնության մեջ ու մարդու կյանքում, կսովորեցնի խնամել ու սիրել բույսերը: Հաշվի առնելով երեխաների տարիքը և հետաքրքրությունները՝ մանկավարժը կարող է կրճատել կամ ավելացնել նյութը, ընտրել դեկորացիաներ, հագուստներ, դիմակներ և զարդարել դահլիճը:
Ձեռնարկը ներկայացման ամբողջական սցենար է՝ երաժշտական ձևավորմամբ, որն իր մեջ ներառում է կերպարների դիմակները, երգերի նոտաները, երգերով և նվագակցություններով ձայնասկավառակ, կրծքանշաններ: Նախատեսված է ավագ նախադպրոցական և կրտսեր դպրոցական տարիքի երեխաների, նրանց հետ աշխատող մանկավարժների և ծնողների համար: «Երաժշտական ներկայացում 2»-ը կծանոթացնի երեխաներին զգացմունքների աշխարհի հետ, կօգնի գիտելիքներ փոխանցել դրանց մասին: Հաշվի առնելով երեխաների տարիքը և հետաքրքրությունները՝ մանկավարժը կարող է կրճատել կամ ավելացնել նյութը, ընտրել դեկորացիաներ, հագուստներ, դիմակներ և զարդարել դահլիճը:
Ձեռնարկը ներկայացման ամբողջական սցենար է` երաժշտական ձևավորմամբ, որն իր մեջ ներառում է կերպարների դիմակները, երգերի նոտաները, երգերով և նվագակցություններով ձայնասկավառակ, կրծքանշաններ: Նախատեսված է ավագ նախադպրոցական և կրտսեր դպրոցական տարիքի երեխաների, նրանց հետ աշխատող մանկավարժների և ծնողների համար: «Երաժշտական ներկայացում 1»-ը ունի բնապահպանական ուղղվածություն: Ձեռնարկը կօգնի մանկավարժներին կենդանիների մասին որոշակի գիտելիքներ հաղորդել երեխաներին, ճանաչել շրջակա աշխարհը, ձևավորել ճիշտ վարքագիծ, ներդաշնակ ապրել բնության հետ: Հաշվի առնելով երեխաների տարիքը և հետաքրքրությունները՝ մանկավարժը կարող է կրճատել կամ ավելացնել նյութը, ընտրել դեկորացիաներ, հագուստներ, դիմակներ և զարդարել դահլիճը:
Մանկապատանեկան երաժշտական ներկայացում (Ֆոլկ-օպերա) Ըստ Հովհաննես Թումանյանի համանուն բալլադի Երգահան, մանկական երգչախմբերի ղեկավար Ջուլիետա Ավագյանի երաժշտական ստեղծագործությունները լավ ծանոթ են երաժշտասեր փոքրիկներին և մեծահասակներին: Հեղինակին հատկապես ճանաչում են բերել նրա մանկական երգերը, որոնց մեծ մասը տեղ է գտել դպրոցական դասագրքերում: Ջ. Ավագյանի և Է. Ավագյանի «Մի կաթիլ մեղրը» երաժշտական ներկայացումը հագեցած է հայկական ազգային երաժշտության շնչով, գեղեցիկ մեղեդիներով, ժողովրդական պարային ռիթմերով:Այս ստեղծագործությունը հայ երաժշտության իսկական տոն կդառնա դպրոցականների համար և մեծապես կնպաստի նրանց հայեցի դաստիարակությանը: Գրքին կցված է ներկայացման ձայնագրության խտասալիկը (CD):
«Մանկության մոլորակ – 2» մանկական երգերի երկրորդ ժողովածուն նույնպես ընդգրկում է բարձր դաստիարակչական նշանակություն ունեցող երգեր: Ժողովածուն կազմելիս հաշվի է առնվել երեխաների տարիքային առանձնահատկությունները և նրանց ձայնական ապարատի հնարավորությունները: Այս ժողովածուն նույնպես ուսումնաօժանդակ ձեռնարկ է՝ նախադպրոցական տարիքի երեխաների և տարրական դասարանների աշակերտների համար և կրկին կից ներկայացվում է գրքում զետեղված երգերի ձայնասկավառակը:
Երգարանը ուսումնաօժանդակ ձեռնարկ է նախադպրոցական տարիքի երեխաների և տարրական դասարանների աշակերտների համար: Երգերը գրելիս հեղինակը հաշվի է առել երեխաների տարիքային առանձնահատկություններն ու հետաքրքրասիրությունները` բնություն, կենդանիներ, ընկերություն, երազանքներ, մայրիկ, տատիկ-պապիկ, հայրենիք: Երգարանին կից ձայնասկավառակի երգերը կատարողները «Օկտավա» վոկալ-էստրադային անսամբլի (գեղարվեստական ղեկավար` Սոնա Վարդանյան) սաներն են:
Գագիկ Բունիաթյանի «Հայոց այբուբենի թագադրումը» պոեմը մի յուրօրինակ ձոն է մեր ոսկեղենիկ այբուբենին, գովերգ՝ նրա յուրաքանչյուր տառին: Կից ձայնասկավառակում բանաստեղծությունները կարդում են Սարգիս Նաջարյանը և Արշալույս Սարգսյանը՝ հայկական ժողովրդական երաժշտության ուղեկցությամբ: Հայոց արքան որոշում է թագադրել այբուբենի տառերից ամենարժանավորին, բայց դժվարանում է կողմնորոշվել՝ թե ում: Պայքար է ծավալվում և յուրաքանչյուր տառ ներկայանում է յուրովի՝ ընդգծելով իր ուրույն տեղը հայոց քաղցրահնչյուն այբուբենում: Գեղեցիկ ավարտ ունի պոեմը. հայոց թագավորն ու թագուհին որոշում են թագադրել բոլոր տառերին, քանի որ բոլորն էլ արժանի են բաղձալի թագը կրելու: Եվ ինչպես բարի հեքիաթներում է լինում՝ նրանք յոթ օր, յոթ գիշեր քեֆ են անում և ուրախանում:
Հավաքածուի մեջ ընդգրկված են Հովհաննես Թումանյանի ամենասիրված հեքիաթները և ձայնասկավառակ` Աիդա Ասատուրյանի ընթերցմամբ: Տասնվեց հեքիաթները ներկայացված են առանձին պատկերազարդ գրքույկներով, որոնցից տասը պարունակում են նաև ներկելու համար նախատեսված ներդիրներ: Այս ամենը զետեղված է գեղեցիկ և կոմպակտ տուփի մեջ: Սա հիանալի նվեր է յուրաքանչյուր երեխայի համար:
Հավաքածուի մեջ ընդգրկված են Հովհաննես Թումանյանի ամենասիրված հեքիաթները և ձայնասկավառակ` Աիդա Ասատուրյանի ընթերցմամբ: Տասնվեց հեքիաթները ներկայացված են առանձին պատկերազարդ գրքույկներով, որոնցից տասը պարունակում են նաև ներկելու համար նախատեսված ներդիրներ: Այս ամենը զետեղված է գեղեցիկ և կոմպակտ տուփի մեջ: Սա հիանալի նվեր է յուրաքանչյուր երեխայի համար:
Հովհաննես Թումանյանի հեքիաթների ժողովածուն և այդ հեքիաթների մուլտֆիլմերի տեսասկավառակը (DVD): Ժողովածուն նկարազարդ է, ուրախ և գունեղ կերպարներով: Հ.Թումանյանի վերահրատարակված հեքիաթների ժողովածուն ունի մեկ հետաքրքրական նորույթ` փոքրիկ ու գեղեցիկ գրպանիկում տեղադրված է յուրաքանչյուր հեքիաթի մոտիվով նկարահանված մուլտֆիլմը ներառող տեսասկավառակը:
Հովհաննես Թումանյանի հեքիաթների ժողովածուն և այդ հեքիաթների մուլտֆիլմերի տեսասկավառակը (DVD): Ժողովածուն նկարազարդ է, ուրախ և գունեղ կերպարներով: Հ.Թումանյանի վերահրատարակված հեքիաթների ժողովածուն ունի մեկ հետաքրքրական նորույթ` փոքրիկ ու գեղեցիկ գրպանիկում տեղադրված է յուրաքանչյուր հեքիաթի մոտիվով նկարահանված մուլտֆիլմը ներառող տեսասկավառակը:
Ձեռնարկում զետեղված են մայրենիի դասընթացի «Գրական ունկնդրում և խոսք» բաղադրիչով նախատեսված նյութեր հանրակրթական դպրոցի 1-ին դասարանի համար: Ձեռնարկը ինտերակտիվ է. նյութերը հնարավոր է ունկնդրել հեռախոսի կամ գրասալիկի (պլանշետ) միջոցով: Կազմի վրա տեղադրված նկար-հղումներով հեռախոսի կամ գրասալիկի օգնությամբ կարելի է դիտել Հովհ. Թումանյանի հեքիաթների հիման վրա ստեղծված մուլտֆիլմերից: Գրքում տեղ գտած հեքիաթները, մանկական պատմվածքներն ու բանաստեղծությունները հետաքրքիր ու բովանդակալից կդարձնեն գրաճանաչության ողջ ընթացքը, ինչպես նաև կլրացնեն կարդալու և հաղորդակցվելու կարողությունների զարգացմանն ուղղված աշխատանքները: Իսկ ինչպե՞ս պետք է աշխատել ձեռնարկով: Ակտիվ ունկնդրելով ու քննարկելով, խորհելով ու խոսելով, երգելով ու բեմադրելով, ներկելով ու նկարելով, կարդալով ու ստեղծագործելով, անգիր սովորելով…
