Մանկահասակ ընթերցողի սեղանին դրվում է մի գիրք, որտեղ ի մի են հավաքվել հայ ժողովրդի բանահյուսական-բանաստեղծական մտածողության լավագույն նմուշներ տարբեր ժանրերից՝ օրորոցային, մանկախաղաց երգ-գովերգեր, բանաստեղծություններ՝ նվիրված երկնային լուսատուներին, բնության երևույթներին, հավք ու ծաղկին, աշխատանքային երգեր, երգիծական զրույց-հեքիաթներ: Ժողովածուն ընդգրկում է և բուն բնագրեր, և՛ բանահյուսական մշակումներ, և՛ գրական հեղինակումներ:
Գեղեցիկ նկարազարդումներով այս ուրախ գրքում զետեղված բանաստեղծությունները փոքրիկ ընթերցողների համար ոչ միայն զվարթ ժամանցային նշանակություն կարող են ունենալ, այլև գիտելիքների պաշարով կարող են զինել նրանց: Օրինակ` ուշադիր ընթերցելու կամ անգիր սովորելու դեպքում, փոքրիկները մեկընդմիշտ կհիշեն, որ գայլերը սիրում են գառնուկներ ուտել, կատուները սիրում են կաթ ու մածնի պաշար ունենալ, որ շունն ու կատուն միշտ պայքարի մեջ են: Բացի զվարթ տրամադրությունից, որ պարգևում է գիրքը, հեղինակը նաև երեխաներին ուղղորդում է դեպի հայրենի գրականություն` պապի ասելուկների միջոցով հիշեցնելով հանրահայտ ստեղծագործությունների մասին ու կապ ստեղծելով դրանց հետ, երեխաներին այդպիսով հիշեցնելով, որ անպայման կարդան, օրինակ` Պույ-պույ մկնիկի մասին, կամ գող փիսոյի մասին անկրկնելի բանաստեղծությունները,...
Գեղեցիկ նկարազարդումներով այս ուրախ գրքում զետեղված բանաստեղծությունները փոքրիկ ընթերցողների համար ոչ միայն զվարթ ժամանցային նշանակություն կարող են ունենալ, այլև գիտելիքների պաշարով կարող են զինել նրանց: Օրինակ` ուշադիր ընթերցելու կամ անգիր սովորելու դեպքում, փոքրիկները մեկընդմիշտ կհիշեն, որ գայլերը սիրում են գառնուկներ ուտել, կատուները սիրում են կաթ ու մածնի պաշար ունենալ, որ շունն ու կատուն միշտ պայքարի մեջ են: Բացի զվարթ տրամադրությունից, որ պարգևում է գիրքը, հեղինակը նաև երեխաներին ուղղորդում է դեպի հայրենի գրականություն` պապի ասելուկների միջոցով հիշեցնելով հանրահայտ ստեղծագործությունների մասին ու կապ ստեղծելով դրանց հետ, երեխաներին այդպիսով հիշեցնելով, որ անպայման կարդան, օրինակ` Պույ-պույ մկնիկի մասին, կամ գող փիսոյի մասին անկրկնելի բանաստեղծությունները,...
Այս ժողովածուն մղում է մանուկ ընթերցողներին՝ իրերին ու երևույթներին նայել նաև այլ կողմերից, դատողություններ անել և ավելի լավ ճանաչել շրջապատող աշխարհը: Միաժամանակ այն նպաստում է գեղարվեստական խոսքի ու մտածողության հետ երեխաների կապին և ընդհանրապես մտավոր զարգացմանը:
“Գրքերի երամ” ժողովածուն ընդգրկում է Երվանդ Պետրոսյանի՝ մինչ այժմ հրատարակված գրքերի լավագույն ստեղծագործությունները: Այդ գրքերից են՝ “Հեքիաթ մոծակի և փղերի մասին”, “Արևի տոնը”, “Եղանակների կարուսել”, “Գայլը, մուկը և մյուսները”….
Ձոները նվիրված են բանաստեղծի մտերիմներին և ծանոթներին՝ սկսած սրտի թագուհիներից ու անփոխարինելի ընկերներից մինչև գրական աշխարհի համախոհ և համազգաց մեծերը: Գրողի ավելի քան հիսուն ձոները լրացնում և ամբողջացնում են ընթերցողի պատկերացումները Տերյանի մասին, բացում նրա կյանքի ցայսօր անհայտ շատ հուզառատ և հարազատ դրվագներ:
Իռլանդացի հետարդիապաշտ գրող Քիարան Քարսոնը փոքր կտավի բանաստեղծ է: Նրա ստեղծագործությունները հաճախ խորը ապրումի սեղմ պոռթկումներ են. ընդամենը մեկ կամ երկու վրձնահարված, որոնց սիմֆոնիկ հնչեղությունն ալիքվում է դատարկ էջին, մի քանի բառ, որոնց հաջորդում է մի ամբողջ տող դադար, սակայն նախորդ բառի կշիռը դեռ զգալի է մեկը մյուսին պարբերական պատկերայնությամբ կապված հաջորդ տողերի մեջ: Քարսոնը բանաստեղծություն է ներմուծում տագնապով, առեղծվածով, անորոշությամբ լիցքավորված լռությունը, որին հաջորդող և նախորդող թվացյալ աններդաշնակ լեզվական երկակի ծածկագրերն ու այլաբանական մակդիրային զուգորդումները, որքան էլ տարօրինակ հնչի հետարդիապաշտության համաշարում, բերում են խիստ իրական և տրամաբանական եզրահանգումների:
«Ստվերի քայլերթը» եռալեզու գրքում ներկայացված են իտալացի բանաստեղծ, արձակագիր և արտիստ Կլաուդիո Պոցցանիի բանաստեղծությունները (հայերեն թարգմանությունը՝ Դավիթ Մաթևոսյանի, ռուսերեն թարգմանությունը՝ Վիկա Չեմբարցևայի)՝ կից հեղինակի ընթերցանությամբ ձայնասկավառակով:
ՈՉ ՄԻ ՇԱԲԱԹ ԱՌԱՆՑ ԲԱՆԱՍՏԵՂԾՈՒԹՅԱՆ – 2018 ընտրանի–օրագիրը, պահպանելով 2017 թվականի նույնանուն ժողովածուի սկզբունքները, ներկայացնում է 52 բանաստեղծություն տարվա շաբաթների թվին համապատասխան: Ընտրանիում ներառված ամենից վաղ թվագրվող բանաստեղծությունը Սմբատ Շահազիզի «Երազն» է (1864 թ.), իսկ ժամանակագրորեն վերջինը` Վահագն Աթաբեկյանի «Voca Me»–ն (2017 թ.): Այս մեծ ժամանակագրական ընդգրկումը ընթերցողին հնարավորություն է տալիս հետևելու հայ պոեզիայի զարգացմանը արևմտահայ–սփյուռքահայ, արևելահայ–խորհրդահայ և հետանկախության գրական–մշակութային իրականություններում, վերստին ընթերցելու արևմտահայ ու արևելահայ դասական հեղինակների ստեղծագործությունները, վերհիշելու խորհրդահայ պոեզիայի այսօր արդեն մոռացվող անուններ, ժամանակին սիրված, նույնիսկ երգերի վերածված գործեր, նաև բացահայտելու անհայտ հեղինակների և ստեղծագործություններ: Բանաստեղծներ` Ռափայել Պատկանյան, Եղիշե Չարենց, Մատթեոս Զարիֆյան, Սլավիկ Չիլոյան, Պետրոս Դուրյան, Համո Սահյան,...
«Ոչ մի շաբաթ առանց բանաստեղծության» ընտրանի–օրագիրը ներկայացնում է անցնող երկու և կես տասնամյակում գրական մամուլում, առանձին գրքերում ընդգրկված ու նաև անտիպ՝ 52 բանաստեղծի 52 բանաստեղծություն: Անկախության բանաստեղծության ընտրանի հրատարակելու նպատակը գրական պարբերականներում կամ գրադարակներում նիրհող գրքերում տեղ գտած և հանրության լայն շրջանակներին ու հատկապես նոր ընթերցողին անծանոթ անկախության շրջանի պոեզիայի ներկայացումն է նոր ձևաչափով: Բանաստեղծներ` Վահան Անդրեասյան, Էդվարդ Միլիտոնյան, Վահագն Աթաբեկյան, Խաչիկ Մանուկյան, Դավիթ Հովհաննես, Արտակ Համբարձումյան, Արմեն Շեկոյան, Տիգրան Պասկևիչյան, Մհեր Արշակյան, Նշան Աբասյան, Արտաշես Արամ, Վարդան Հակոբյան, Հրաչ Բեյլերյան, Սիփան Շիրազ, Արմեն Մարտիրոսյան, Շանթ Մկրտչյան, Ղուկաս Սիրունյան, Արտեմ Հարությունյան, Արթուր Մեսրոպյան, Տաթև Չախչախյան,Ավագ Եփրեմյան, Գևորգ Թումանյան, Անատոլի Հովհաննիսյան, Հակոբ...
Լեռների տարվա առիթով լույս ընծայված այս ժողովածուն իր մեջ ամփոփում է փոքրածավալ ստեղծագործություններ, որոնք հասցեագրված են կրտսեր տարիքի դպրոցականներին:
Գրիգոր Նարեկացու հայտնությամբ հայ գեղարվեստական մտածողությունը մտնում է միանգամայն նոր փուլ: Նարեկացին «Մատյան ողբերգության. Տաղեր» գրքում իր աստվածային հավատը վերածում է խոսքի և գեղարվեստական հյուսվածքին հաղորդում հոգիների վրա ներգործելու տիրական ազդեցություն: Դա կենդանի խոսք է, որ թափանցում է մարդու հոգու խորքը և ապրեցնում նրան, իսկ եթե հիվանդ է՝ բուժում: Նարեկացին այն ճշմարիտ հավատացյալներից մեկն է, ով դասվել է սրբերի շարքը և հավերժական փառք նվաճել իր աստվածային հանճարով:
«Հովհաննես Մկրտիչ» պոեմում բանաստեղծուհին ինքնատիպ, հուզական պատկերներով ներկայացնում է Հովհաննես մարգարեի սրբազան կերպարը: Պոեմում պատկերված են հոգու և մարմնի, երկնքի ու երկրի ներդաշնակության գովերգումը և չարի անխուսափելի կործանումը:
Բորսոնի բանաստեղծությունը ընթերցողին բերում է արդյունաբերական կյանքի աղմուկներից հեռու լուսանկարչական այնպիսի մանրամասների, որ միայն բնապաշտի դիպուկ աչքից չէին վրիպի: Նրա ստեղծագործության թեման բնությունն է, կամ ավելի ճշգրիտ` մերօրյա հասարակությունը, որ արդի տնտեսական ու տեղեկատվական զարգացման միտումների արդյունքում շարունակում է հեռանալ բնությունից:
Գիրքը ներառում է գերմանական դասական գրականության հեղինակների արձակ և չափածո ստեղծագործություններ՝ ամբողջական կամ հատվածաբար, որոնք առաջին անգամ են թարգմանվել հայերեն «Յունիվերս» լեզվի կենտրոնի «Թարգմանչական իմ առաջին քայլերը» ծրագրի շրջանակում: Գիրքը նպատակ ունի բացահայտելու սկսնակ թարգմանիչների և խրախուսելու նրանց:
Ժողովածուն ներկայացնում է Արթուր Մեսրոպյանի վերջին տարիների գործերը: Բանաստեղծություններն արտացոլում են անձի ու երևակայական ես-ի սթափ առերեսման փորձը, սառնասիրտ գնահատողական հայացքն ընտրությանը, ազատ կամ զսպված ինքնության դրսևորումներին, որոնք տեղաբաշխված են չհարմարվողականության տարածքներում: Ընթերցողը մասնակիցը կդառնա յուրօրինակ ճամփորդության առ էության ներսում գտնվող փակը, մութը և պահվածը, կառնչվի մարդու` միֆական հիմքի հետ միաձուլման ընթացքին, կտեսնի մետամորֆոզների մի շղթա` արտաքին պայմանականությունների քայքայման փորձով, չտեսնվածի հետ հանդիպմամբ ու նոր-անհայտի բացահայտմամբ:
Համո Սահյանի 1986–1992 թթ. գրված բանաստեղծություններն ընդգրկող այս ժողովածուն կազմել է հեղինակը և տպագրության հանձնել 1990–ականների սկզբին: Սակայն տարբեր պատճառներով գիրքը լույս չի տեսել: Միայն 1998 թվականին` բանաստեղծի մահից հինգ տարի անց, ժողովածուն հրատարակվեց գրականագետ–սահյանագետ Շ. Դավթյանի ու Հ. Այվազյանի ջանքերով և խմբագրությամբ: Սահյանական բանաստեղծական աշխարհի բնութագրական նշանների ու մոտիվների կողքին ժողովածուում տեսանելի են նաև կյանքի մայրամուտն ապրող բանաստեղծի հրաժեշտը խորհրդանշող նուրբ հոգեբանական պատկերներ, տիրող քաղաքական իրականության սուր անդրադարձներ և ժամանակի հասարակական տրամադրությունների խոր ընդհանրացումներ:
Այն առանցքային լեյտմոտիվը, որ հայտածվում է Դուգլաս Դունի ստեղծագործություններում, անհատի օտարումն է հասարակությունից, որպես կլիշե գործածվող մաշված ճշմարտություններից, այլ կերպ ասած աբսուրդի վիճակը, որը ներհայեցողության արդյունքում ի վերջո բերում է ինքնամաքրման, ինքնաճանաչման, ինքնասահմանումի: Պատմամշակութային զուգորդումների, նախասկզբնական պատկերների և սիմվոլների միտումնավոր գործածությունը, նուրբ արտահայտված ֆոլկլորիզմը բրիտանական չափածոյի համատեքստում Դունի պոեզիան դարձնում են բացառապես շոտլանդական: