«Ժառանգություն» մատենաշարի այս հատորը բովանդակում է ֆրանսիացի մեծ բանաստեղծ Արթյուր Ռեմբոյի չափածո և արձակ ընտիր երկերը, ինչպես նաև նամակների հարուստ հավաքածու:
ԳՐԱԿԱՆ ԿՈԹՈՂՆԵՐ մատենաշարի հերթական հատորը բովանդակում է ամերիկյան արձակի խոշորագույն ներկայացուցիչ Ուիլյամ Ֆոլքների (1867-1962) «Անպարտելիները» վեպը (1937): Երկը մաս է կազմում հեղինակի յոքնապաթոֆյան ասքապատումի, ուր գրողի յուրահատուկ լեզվով ու ոճով արտահայտված են հարավի պատմությունն ու բարքերը: Վեպի առաջին հայերեն հրատարակությունն է՝ թարգմանչի առաջաբանով ու ծանոթագրություններով:
Ֆրանց Կաֆկայի (1883-1924) այս հատորը ներառում է նրա հանրահայտ «Ամերիկա» վեպը և «Կերպարանափոխություն» վիպակը: Ընդ որում, «Ամերիկա» վեպը հրատարակվում է առաջին անգամ, իսկ «Կերպարանափոխությունը» ներկայացվում է նոր թարգմանությամբ:
Ֆր. Նիցշեի (1864-1900) երկերի հինգերորդ հատորի առաջին գիրքն ընդգրկում է նրա գիտակցական կյանքի վերջին տարում (1888) գրված և տարբեր տարիների տպագրած ստեղծագործությունները`սեփական ձեռքով հրատարակության պատրաստած «Վագների դեպքը» (1888), « Չաստվածների մթնշաղը» (1889) և արդեն առանց իր մասնակցության ու հետմահու հրատարակված «ՀակաՔրիստոսը» (1894) և «Ecce homo» -ն (1908):
Ֆր. Նիցշեի երկերի 4-րդ հատորն ընդգրկում է «Բարուց և չարից անդին» (1886) գիրքը և իբրև նրա «մեկնաբանություն» գրված «Բարոյականության ծննդաբերության շուրջ» (1887) «բանավիճային երկը»:
Ֆրիդրիխ Նիցշեի (1864-1900) երկերի առաջին հատորն ընդգրկում է «Ողբերգության ծնունդը» (1872), «Անժամանակյա դիտարկումներ»-ի «Կյանքի համար պատմության օգուտի ու վնասի մասին» (1874) հոդվածը և հատվածներ «Մարդկային, չափազանց մարդկային» (1878) գրքից:
«Սիրո ապարդյուն ճիգեր» կատակերգության այս հրատարակությունը հիմնվել է Շեքսպիրի «Ընտիր երկեր»-ի եռահատորյակում (հ. 2, Երևան, 1953) ընդգրկված թարգմանության վրա: Կատարվել են թարգմանական և խմբագրական կարևոր շտկումներ: Առաջին անգամ է, որ կատակերգությունը լույս է տեսնում ուշագրավ տվյալներ և մեկնություններ բովանդակող մանրամասն ծանոթագրություններով:
Կատակերգություն, որն ունի հինգ գործողություն, անվանվել է տասներկուերորդ գիշերվա տոնի պատվին, որը տեղի է ունենում Սուրբ Ծննդյան ժամանակ: Առաջին բեմականացումը տեղի է ունեցել 1602 թվականի փետրվարի 2-ին Միդլ Թեմփլ իրավաբանական կազմակերպությունում, Լոնդոնում: Վիքիպեդիա «Տասներկուերորդ գիշեր կամ ինչ որ կամենաք» կատակերգության այս հրատարակությունը հիմնվել է Շեքսպիրի «Ընտիր երկեր»-ի եռահատորյակում (հ. 2, Երևան, 1953) տպագրված թարգմանության բարեփոխված տարբերակի վրա: Կատարվել են թարգմանական և խմբագրական կարևոր շտկումներ: Առաջին անգամ է, որ կատակերգությունը լույս է տեսնում հետաքրքիր տվյալներ և մեկնություններ պարունակող հանգամանալի ծանոթագրություններով:
Գրողի կենդանության օրոք չի տպագրվել և առաջին անգամ հրատարակվել է Շեքսպիրի հետմահու ֆոլիոյում։ Բեմում նրա բեմադրությունների մասին տեղեկություններ չեն պահպանվել, սակայն Ֆրենսիս Մերեսը հիշատակում է նրա մասին 1598 թվականի իր անգլիական գրականության մասին տեսությունում։ Հետազատողների կողմից պիսի ստեղծման ամսաթիվը որոշվում է տարբեր կերպ, 1591-1595 թվականների սահմաններում։ Ըստ Չեմբերսի կարծիքի, պիեսը ի հայտ է եկել 1594-1595 թվականների սկզբում։ Վիքիպեդիա «Լիակատար Շեքսպիր» մատենաշարի առաջին գիրքը՝ «Վերոնացի երկու ազնվական»-ի այս հրատարակությունը հիմնվել է Շեքսպիրի «Ընտիր երկեր»-ի եռահատորյակում տեղ գտած թարգմանության բարեփոխված տարբերակի վրա: Ճշտվել է անունների տառադարձումը, կատարվել են թարգմանական և խմբագրական կարևոր շտկումներ: Առաջին անգամ է, որ թարգմանությունը ներկայացվում է պատշաճ ծանոթագրություններով...
Ուիլյամ Շեքսպիրի վաղ ժամանակների կատակերգություններից մեկը։ Հեղինակի կյանքի օրոք այն չի հրատարակվել և առաջին անգամ հրատարակվել է հետմահու ֆոլիոյում։ Հայտնի է, որ կատակերգությունը բեմում գնում է արդեն մինչ 1594 թվականը։ Պիեսի տեքստը գրողի ստեղծագործությունների հետազոտողներին թույլ է տալիս ենթադրել, որ այն գրվել է մոտ 1591 թվականին։ Վիքիպեդիա «Սխալների կատակերգության» այս հրատարակությունը հիմնվել է Շեքսպիրի «Ընտիր երկեր»-ի եռահատորյակում տեղ գտած թարգմանության բարեփոխված տարբերակի վրա: Ճշտվել է անունների տառադարձումը, կատարվել են թարգմանական և խմբագրական շտկումներ: Առաջին անգամ է, որ կատակերգությունը ներկայացվում է պատշաճ ծանոթագրություններով հանդերձ:
«Տիմոն Աթենացու» այս հրատարակությունը հիմնվել է Շեքսպիրի «Ընտիր երկեր»-ի եռահատորյակում (հ.3. Երևան, 1955) ընդգրկված թարգմանության վրա: Ճշտվել է անունների տառադարձումը, կատարվել են թարգմանական և խմբագրական կարևոր շտկումներ: Ողբերգությունն առաջին անգամ ներկայացվում է պատշաճ ծանոթագրություններով:
«Միջամառային գիշերվա երազ» պիեսում հատվում են երեք բովանդակային գծեր, որտեղ փոխկապակցված են Աթենքի դուքս Թեսևսի և ամազոնուհիների թագուհի Հիպոլիտաի ապագա հարսանիքը: Համարվում է, որ «Միջամառային գիշերվա երազը» գրվել է 1594-1596 թվականների ընթացքում: Չի բացառվում, որ Շեքսպիրը այս պիեսը ստեղծել է հատուկ որևէ արիստոկրատի համար կամ Եղիսաբեթ I-ի կողմից նշվող սուրբ Հովհաննես Մկրտիչի օրվա կապակցությամբ: Վիքիպեդիա Երկար տարիներ անտիպ մնացած այս թարգմանությունը, որ կատարվել է 1973-74 թվականներին և վերջինն է Դաշտենցի շեքսպիրյան ձեռնարկումներից, լույս է տեսնում առաջին անգամ: Տեքստը հրատարակության պատրաստելիս էապես խմբագրվել է, կատարվել են թարգմանական շտկումներ: Առաջին անգամ է նաև, որ շեքսպիրյան նշանավոր կատակերգություններից մեկը հայերեն տպագրվում է ուշարժան...
Պիեսում ներկայացվում են մ.թ.ա. 44 թ. Հուլիոս Կեսարի դավադիր սպանությանը նախորդած և հաջորդած դեպքերը՝ ավարտվելով դավադիրների Ֆիլիպպե քաղաքի մոտ տեղի ունեցած ճակատամարտում պարտության և նրանց մահվան տեսարանով։ Այն մեկն է Շեքսպիրի ողբերգություններից, որը գրվել է Հին Հռոմի պատմությունից իրադարձությունների հիման վրա: Վիքիպեդիա Տեքստային առումով այս հրատարակությունը հիմնվել է Շեքսպիրի «Ընտիր երկեր»-ի եռահատորյակում լույս տեսած դաշտենցյան թարգմանության, ապա և երկհատորյակում ընդգրկված նույն թարգմանության վերամշակված տարբերակի համադրումն է: Ճշտվել է անունների տառադարձումը, կատարվել են թարգմանական և խմբագրական շտկումներ: Ի հավելումն՝ ողբերգությունն առաջին անգամ հայերեն տպագրվում է հետաքրքիր տեղեկություններ և մեկնություններ պարունակող հանգամանալի ծանոթագրություններով:
Ուիլյամ Շեքսպիրի գրչին պատկանող հայտնի ողբերգություն է՝ երկու սիրահարների դժբախտ հարաբերությունների մասին։ Սյուժեի հիման վրա նկարահանվել են մի շարք ֆիլմեր։ Ռուս կոմպոզիտոր Ս. Պրոկոֆյեվի կողմից գրվել է համանուն բալետը։ «Ռոմեոն և Ջուլիետը» Շեքսպիրի ամենահայտնի ստեղծագործությունների շարքում է և «Համլետի» հետ միասին հանդիսանում է նրա ամենահաճախ բեմադրվող պիեսներից մեկը։ Այս ստեղծագործության հերոսները համարվում են սիրահարների նախատիպարներ։ Վիքիպեդիա «Ռոմեո եւ Ջուլիետ»-ի այս հրատարակությունը Շեքսպիրի «Ընտիր երկեր»-ի եռահատորյակում (հ. 1, Երևան, 1951) լույս տեսած դաշտենցյան թարգմանության և ապա երկհատորյակում (հ. 1, Երևան, 1964) տեղ գտած նույն թարգմանության վերամշակված տարբերակի համադրումն է տեքստային առումով: խմբագրական շտկումերից զատ, ուղղվել են և ինչ-ինչ թարգմանական վրիպումներ: Ի...
Համարվում է Շեքսպիրի ամենահաջող ու նշանավոր ստեղծագործությունը։ «Համլետ»-ը գրվել է 1600-1602 թվականներին։ Առաջին անգամ հրատարակվել է 1603 թվականին։ Սա Շեքսպիրի ամենաերկար պիեսն է. պարունակում է 4 042 տող և 29 551 բառ։ Այս պիեսի հիման վրա նկարահանվել են բազմաթիվ կինոնկարներ և բեմադրվել բազում ներկայացումներ։ Վիքիպեդիա «Համլետ»-ի այս հրատարակությունը ավելի քան հարյուր տարի առաջ Հովհաննես Մասեհյանի կատարած թարգմանության հերթական վերատպությունը չէ. տեքստը մաքրվել է թանգարանային փոշուց, խմբագրվել, զտվել հնաբանություններից եւ ինչ-ինչ վրիպումներից: Ավելին, առաջին անգամ է, որ «Համլետ»-ը հայերեն ներկայացվում է հետաքրքիր տեղեկություններ, վերծանումներ եւ մեկնություններ պարունակող ընդարձակ ծանոթագրություններով:
Արկածային պատմական ժանրի այս վեպում նկարագրված են XIV դարի յոթանասունական թվականների իրադարձությունները՝ Ֆրանսիայի պատմության ամենալարված, ամենաարյունահեղ քաղաքացիական կռիվների ժամանակաշրջանը: Վեպը սկսվում է Բարդուղիմեոսյան գիշերվա նախօրեից և ավարտվում է Կարլոս IX-ի մահով: Վեպում նկարագրված են Բարդուղիմեոսյան գիշերվա անցքերը, Հենրի Նավարացու և նրա հակառակորդների պայքարը, Կատրին Մեդիչի թագուհու դավերը. XVI դարի ֆրանսիական արքունիքի բարքերը, պալատական դավադրությունները: Վիքիպեդիա
«Սիրելի բարեկամ» վեպը կարերիստի պատմություն է: Արկածախնդիր ու խորամանկ Ժորժ Դյուռուան երազում է փայլուն կարիերայի և բարձր հասարակության սանդուղքներով անընդհատ վեր բարձրանալու մասին, թեպետ չունի առանձնահատուկ տաղանդ ու շնորհներ: Սակայն անհատական հմայքը, որով կարողանում է գրավել բարձրաշխարհիկ կանանց սրտերը, ինչպես նաև հանգիստ սրտով ցանկացած ստորության դիմելը, պարզվում է, բավական է մեծ հաջողությունների հասնելու համար…
«Թերեզ Ռաքեն» վեպը պատմում է մի երիտասարդ կնոջ անհաջող ամուսնության մասին, ով ամուսնացել է իր հորաքրոջ տղայի հետ՝ հորաքրոջ կամքով։ Թերեզ Ռաքենը ֆրանսիացի կապիտանի և ալժիրցի կնոջ դուստրն է։ Նրա մայրը մահացել է անմիջապես ծննդաբերությունից հետո։ Մոր մահից հետո հայրը նրան թողնում է քրոջը՝ տիկին Ռաքենի մոտ, որպեսզի վերջինս խնամի իր դստերը։ Տիկին Ռաքենն ապրում է իր որդու՝ Կամիլի հետ, ով շատ տկար ու հիվանդ է։ Կամիլն ու Թերեզն ապրում են միասին, իսկ երբ լրանում է Թերեզի 21 տարին, հորաքույրը որոշում է ամուսնացնել նրանց։ Որոշ ժամանակ անց Կամիլը որոշում է տեղափոխվել Փարիզ, որովհետև Կամիլը կարծում էր, որ Փարիզն իր համար...
ֆրանսիացի գրող Ստենդալի ամենահայտնի ստեղծագործություններից մեկն է։ Այն հրատարակվել է 1830 թվականին (որոշ տեղերում նաև 1831 թվականին)։ Այն շատ լայն տարածում է գտել ողջ աշխարհում և դարձել է տարբեր քննադատական և վերլուծաբանական գրքերի սյուժեն։ Այս ստեղծագործության մեջ արտահայտվում է 19-րդ դարի կյանքը ապրումները և հասարակական դասերի տարբերությունները։ Գրքի գլխավոր հերոսը Ժուլիեն Սորելն է։ Վիքիպեդիա Ստենդալի «Կարմիրը և սևը» նշանավոր վեպը հայերեն առաջին անգամ տպագրվել է երկու գրքով՝ Հատոր 1՝ 1941թ., Հատոր 2՝ 1949թ., Ավետիք Իսահակյանի խմբագրությամբ: Ցավոք, Թարգմանիչների՝ Բ. Հարությունյանի և Ա. Ջրբաշյանի մասին կենսագրական տեղեկություններ չհաջողվեց պարզել: Ստույգ չէ՝ թարգմանությունը կատարվել է բնագիր, թէ միջնորդ լեզվից: Սույն հրատարակությունն իրականացվում...
Ֆրանսիայից մեծ գրող Վիկտոր Հյուգոյի «Փարիզի Աստվածամոր Տաճարը» հանրահայտ վեպի հայերեն նոր հրատարակությունը իրականացվում է 1953 թ. հրատարակության հիմքով: Կատարվել են անհրաժեշտ սրբագրական և խմբագրական աշխատանքներ՝ արդի հայերենի կետադրության և ուղղագրության կանոններին համապատասխանեցնելու նպատակով: Վիքիպեդիա
Ղրղզ նշանավոր գրող Չինգիզ Այթմատովի (1928-2008) «Կառափնարան» վեպը յուրօրինակ վեպ- նախազգուշացում է, որում հեղինակը խոսում է արդի մարդու հոգեկան ձեռքբերումների և կորուստների մասին, գնահատում մարդու բարոյական հատկանիշները իրենց զարգացման, իրական կյանքի փորձությունների մեջ:
