Միգել Դելիբեսի գլուխգործոցներից մեկը համարվող այս վիպակը (1981), որից ներշնչվել է իսպանական կինոյի լավագույն ֆիլմերից մեկը, ռեալիստական և լիրիկական ոճով գրված ողբերգական պատմություն է 60-ական թվականների ֆրանկիստական Իսպանիայում հողատիրոջ իշխանության տակ ապրող նվաստացած էակների մասին, որոնց առօրյա կյանքը սոսկ հրաժարումն է, զոհաբերությունը, հնազանդությունը և տիրոջ քմահաճույքներին ենթարկվելը: Լուսանցք մղված այս էակների ճակատագիրը կանխորոշված է, եթե անկանխատեսելի մի իրադարձություն թույլ չտա նրանց կոտրելու իրենց շղթաները: Goodreads
«Կհանդիպենք երկնքում» գիրքն Առաջին համաշխարհային պատերազմի արյունոտ սպանդանոցն անցած ու ողջ մնացած ընկերների՝ Էդուարի և Ալբերի մասին է: Թվում է՝ մեծ երջանկություն ու բարեբախտություն Է փրկվելն ու վերապրելը, բայց ինչո՞ւ են նրանք երանի տալիս իրենց զոհված ընկերներին: Պատճառը հետպատերազմյան Ֆրանսիան ողողած սոցիալական և տնտեսական խնդիրներն են, բարոյական արժեքների այլակերպումը, բյուրոկրատիան ու կոռուպցիան: Պիեռ Լըմետրի «Կհանդիպենք երկնքում» վեպը դրամատիկ և ինտրիգային պատմություն է գոյատևման և արդարության մասին: Արժանացել է մի շարք գրական մրցանակների, այդ թվում՝ հեղինակավոր Գոնկուրյան մրցանակի: Goodreads
17-րդ դար, Պարսկաստան: Հոր մահը գլխիվայր շուռ է տալիս «Ծաղիկների արյունը» պատմագեղարվեստական վեպի տասնչորսամյա գորգագործ հերոսուհու կյանքն ու նետում մեծ իրադարձությունների հորձանուտը: Մայրաքաղաք Սպահան, որտեղ ծաղկում Է գորգագործությունը: Գորգի բարդագույն նախշերը, քմահաճ գույներն ու հերոսուհու ճակատագիրը միահյուսված են իրար` ստեղծելով մի ամբողջություն՝ արևելյան պերճությամբ, նորանոր փորձություններով, իմաստուն լեգենդներով: Ընկերություն, դավաճանություն, արքունական խարդավանքներ, որ պիտի կործանեն կամ կոփեն գրքի հերոսուհուն: Goodreads
«Մի այծի պատմության» գլխավոր հերոսուհին Պունաչին է՝ սև ուլը, որը հայտնվում է գյուղացի մի զույգի տանը: Ժամանակի ընթացքում Պունաչին բացահայտում է աշխարհը՝ իր հաճույքներով և դառնություններով, ձեռք է բերում ընկերներ և թշնամիներ, ճաշակում է սեր և ատելություն: Goodreads
Գիրքը ներկայացնում Է Տեկիլա Լեյլայի հիշողությունները դաժան սպանությունից հետո, երբ սիրտը դադարում է բաբախել, բայց միտքը դեռ արթուն է ևս 10 րոպե և 38 վայրկյան: Մտքում սավառնում են հուշերը վաղ մանկության և պատանեկության տարիների, հավատարիմ ընկերների ու կորցրած սիրո մասին՝ պարուրված ծանոթ դառն ու քաղցր բույրերով ու համերով: Goodreads
Հետպատերազմական շրջանում երիտասարդ Անդրեան մեծ պատրանքներով և երազանքներով ժամանում է Բարսելոն՝ տատիկի տուն, սովորելու և նոր կյանք սկսելու համար, որտեղ, ավաղ, այդ երազանքներն ու պատրանքները փշրվում են անգթաբար, քանզի այդ տանը միայն քաղց, բռնություն և ատելություն կա: Վեպում ստեղծված մռայլ, կեղտոտ, գարշահոտ, ճնշող և հեղձուցիչ մթնոլորտում, երբ կերպարներից որևէ մեկին հարցնում են, թե ինչ է եղել, ի՞նչ է կատարվում, կամ ի՞նչ է զգում, վերջինս պատասխանում է. «Ոչինչ»: Կարմեն Լաֆորետն իր ինտիմիստական և լուսանկարչական արձակով առաջ է ընկնում ժամանակից՝ հրաշալիորեն պատկերելով տվյալ ժամանակաշրջանի Բարսելոնը: Goodreads
«Արթնացում» հոգեբանական թրիլերի հերոսուհին ճամփա է ընկնում հայրենի գյուղակ՝ անհետ կորած հորը գտնելու: Անդադրում որոնումների ընթացքում նա վերադառնում է անցյալ, խորամուխ լինում վաղուց մոռացված գաղտնիքների, հիշողությունների մեջ և օտարանալով բոլորից՝ «արթնանում» ու գտնում ինքն իրեն: Goodreads
«Պիստոլայի սերերն ու հրաշքները» վեպը հարավաֆրիկյան լրագրող, մրցանակակիր Հիլարի Պրենդինի Տոֆֆոլիի ամենահայտնի գործն է: Ստեղծագործության մեջ խորությամբ ներկայացված են հետպատերազմյան Իտալիան, ստրկատիրական բարքերով ապրող Հարավային Աֆրիկան, այդ մշակույթների և սերունդների բախումը: Հեղինակն ընթերցողին է փոխանցում իտալացիների մշակույթը, նրանց կրքոտ սերն իտալական խոհանոցի նկատմամբ, ինչպես նաև պատանեկան առաջին մաքուր սիրո թրթիռը: Ժամանակակից ոճով գրված վեպը հարուստ Է պատմական ակնարկներով, հետաքրքիր ու զվարճալի իրադարձություններով և ընտանեկան գաղտնիքներով:
1997-ին ասպարեզ եկած այս հայտնի վեպի հերոսը՝ լրագրող Մարկ Մառոնյեն, այն տեսության հետևորդն է, ըստ որի՝ սիրո տևողությունն ընդամենը երեք տարի է, երբ սիրահարվածության զգացումը խթանող հորմոնները դադարում են գործել, և մարդու հուզական կախվածությունն ի չիք է դառնում: Մառոնյեի զգացմունքային ու սեքսուալ տվայտանքները ներկայացված են հեղինակին բնորոշ հումորի և ինքնահեգնանքի թանձր շեշտերով, ինչպես նաև էրուդիտ Բեգբեդերին հատուկ մշակութաբանական բազմազան հղումներով: Ստացվել է զուտ ֆրանսիական ոգով թեթևաշունչ ու նրբագեղ մի գործ, որը, սակայն, նաև մտորումների տեղիք է տալիս: Գիրքը Goodreads-ում
Իռնա վան Զիլի «Արյունաքար» դետեկտիվ վեպում գործողությունները զարգանում են աննախադեպ արագությամբ ու ծավալվում սկզբում Լոնդոնում, հետո Հերմանուսում, այնուհետև տեղափոխվում Քեյփթաուն, իսկ հետո նաև՝ Անտվերպեն, և այդպես անընդհատ: Խուզարկու սերժանտ Սթորմ վան Մերվեի մայրը պատահմամբ չէր ընկել գնացքի տակ…Այս դեպքին նախորդող ու հաջորդող սպանության բոլոր փորձերի ու սպանությունների պատճառն ու նպատակը կարմիր ադամանդի փնտրտուքն է, ադամանդների մաքսանենգությունը, իսկ դրանց հետևում՝ կոռուպցիայի մեջ թաթախված գործարար ու աշխարհը «վերափոխել» փորձող կեղծ մարգարեն: Goodreads
Ահմեդ Ումիթի առաջին վեպերից մեկը՝ «Ձյան հոտը», դետեկտիվ ժանրում գրված նրա լավագույն վեպերից մեկն է։ Սովետական Միությունում ծավալվող դեպքերը առնչվում են ընկերության, դավաճանության և գաղափարախոսական խնդիրներին: Լարված սյուժեն ընթերցողին հետաքրքիր է և պահում է սպասման ու փնտրտուքների մեջ:
Ջուլիան Բարնսի՝ 1986 թվականին լույս տեսած «Աշխարհի պատմությունը 10 ½ գլուխներով» վեպը համարվում է բրիտանական պոստմոդեռնիզմի առաջին նշանակալի գործը, թեպետ, տարօրինակ ու յուրահատուկ այս ստեղծագործությունը դժվար միանշանակ վեպ համարել: Այն, ըստ էության, պատմվածքների շարք է, որոնք հայեցակարգորեն ներդաշնակված են այսպես կոչված՝ «ծովային» կամ «ջրհեղեղային» թեմաներով: Տարբեր դարաշրջաններում կատարվող իրադարձությունները երևան են բերում նաև ոճական ու գեղարվեստական տարբեր մոտեցումներ՝ հանրահայտ սոյւժեների հեգնական խաղարկումներ, միջնադարյան տեքստերի նուրբ ոճավորումներ, ուղեգրության և դետեկտիվի ժանրային անսպասելի լուծումներով իրացումներ, ուտոպիային և անտիուտոպիային բնորոշ խելապտույտ անցումներ… Վեպ, որտեղ երևակայությունն իսկապես սահմաններ չունի, վեպ, որտեղ բացահայտվում են ժանրի՝ միանգամայն նոր հնարավորությունները: Գիրքը Goodreads-ում
«Պենելոպեական» վիպակը (2005) անտիկ գրականության կոթողներից մեկի՝ «Ոդիսական»-ի իգական տարբերակն է, հոմերոսյան վիպերգի անսպասելի վերակերպումը Ոդիսևսի հետ ամուսնանալուց հետո քսան տարի հեռուները մեկնած կողակցի վերադարձիn սպասող Պենելոպեի տեսանկյունից: Ինչն անէական է ու երկրորդական «Ոդիսական»-ում, կարևորվել է և առաջին պլան մղվել «Պենելոպեական»-ում, մանավանդ տասներկու աղախնի մահապատիժը, որոնք դատապարտվում են Ոդիսևսի բացակայության ընթացքում նրա կնոջ ձեռքին հետամուտ փեսացուների կետ կենակցելու համար: Աղախինների խումբն այստեղ հանդես է գալիս հին հունական ողբերգության պարերգակների դերում: «Պենելոպեականը» պոստմոդեռնիստական գործ է տրագիկոմիկական շնչով և արձակի ու չափածոյի համադրմամբ: Աթվուդը բոլորովին այլ շեշտադրումներով ու նորովի է ներկայացրել «Ոդիսական»-ի վաղեմի պատմությունը:
«Անմահությունը» վեպ է վեպի ծննդի մասին, որտեղ Կունդերայի հերոսը, անձնատուր իր պատահական լողավազանային ներշնչանքին, խորհրդածում է մարդկային գոյության և ժամանակի բազմաբարդ փոխհարաբերության շուրջ: Պսակազերծելով անմահ հիշատակի մեր պատրանքը, ցույց տալով, թե ինչպես անմահության գործարաններում կարող է խեղվել մի ամբողջ կենսագրություն՝ վերածվելով պաստառի կամ զավեշտալի մի պատկերի՝ գրողը վճիտ չ-հիշողության պարադոքսալ մի բանաձև է հուշում մեզ: Խաղացկուն այս խճանկարը, որը ժամանակակից հասարակության անվրեպ ախտորոշումն է առաջարկում, հանգում է անսպասելի եզրակացության. Հաղթարշավող ծիծաղի և միմոսության աշխարհում, որ վերածվել է ծամածռության, անհետացող գեղեցիկից մնում է անմոռուկի բարակ ցողունը կամ կապույտ մի բիծ հորիզոնում:
«Օջախի արու զավակը» գրավիչ վեպ է ավանդույթների, դասի, սեռի և մայրության ամենակուլ սարդոստայնի մեջ խճճված երկու կնոջ մասին: Նիգերիայի Էնուգու քաղաքում բնակվող երիտասարդ Նուաբուլուն 10 տարեկանից սպասուհի է աշխատում, բայց տնային անվերջանալի հոգսերի տակ կքած՝ երազում է մեքենագրուհի դառնալ: Ուսում առած Ջուլին ուժեղ, ինքնաբավ կին է, որն ավանդույթների պարտադրանքով լուրջ երկընտրանքի առաջ է կանգնում: Կանանց ուղիները խաչվում են, երբ երկուսն էլ առևանգման զոհ են դառնում: Փակի տակ հայտնվելով՝ միասին սպասում են ճակատագրական հանգուցալուծմանը: Չելուչի Օնյեմելուկվե-Օնուոբիայի կենսաբուխ և խորաթափանց վեպը արժանին է մատուցում տոկուն կանանց, որոնք փորձում են գոյատևել տղամարդկանց աշխարհում:
«Վաղը մարտի դաշտում հիշիր ինձ» գիրքը վեպ է խաբեության, անհավատարմության, ճակատագրի և դրանից բխող հետևանքների մասին: Գլխավոր հերոսը Վիկտոր Ֆրանսեսն է՝ որոշակի հաջողությունների հասած գրող, որը սիրային ժամադրության ակնկալիքով գալիս է Մարտա Տել յեսի տուն: Մարտան գեղեցիկ կին է, ունի ամուսին և երեխա: Հանդիպման թերևս ամենակարևոր պահին, երբ թվում է՝ խանգարող ոչինչ չկա, տեղի է ունենում ամենաանսպասելին. Մարտան իրեն վատ է զգում, և Վիկտորն ակամայից դառնում է նրա հոգեվարքի վկան. կինը մեռնում է նրա գրկում՝ ամուսնական մահճում, իսկ փոքրիկը քնած է հարևան սենյակում։ Ճակատագի՞ր, թե՞ հանգամանքների անհաջող դասավորություն, և ի՞նչ պիտի անի Վիկտորն այդ դեպքում: Առաջին դեմքից ներկայացվող պատմությունը վերածվում...
Հայրերին և որդիներին երբեմն տարիներ են պետք, որ կարողանան հանդիպել դեմ առ դեմ… Մարկ Լևիի այս վեպը հենց այդ մասին է: Հարսանիքից մի քանի օր առաջ Ջուլիային զանգահարում է հոր օգնականը. ինչպես և աղջիկը ենթադրում էր՝ հայրը չէր կարողանալու մասնակցել հարսանիքին, բայց այս անգամ, պետք է խոստովանել, պատճառը հարգելի էր. հայրը մահացել էր: Թաղման հաջորդ օրը Ջուլիան իմանում է, որ հայրը մի անակնկալ էլ ունի՝ իր կյանքի ամենաարտասովոր ճամփորդությունը: Վերջապես նրանք հնարավորություն կունենան ասելու իրար այն ամենը, ինչ չէին հասցրել ասել… Սա վեպ է լուսավոր թախծի և անվերջանալի սիրո մասին:
«Աբել Սանչես կամ մի տառապանքի պատմություն» խոստովանական վեպը երկու ընկերների՝ Խոակին Մոնեգրոյի և Աբել Սանչեսի ողբերգական պատմությունն է, որը կարելի է ընթերցել իբրև աստվածաշնչյան Աբելի և Կայենի մեկ այլ տարբերակ, որի միջոցով Ունամունոն փորձում է ներթափանցել իսպանացիներին հատուկ պատմական երկու արատների՝ նախանձի և ցինիզմի խորխորատները: Խոակինն անհաղթահարելի նախանձ է զգում Աբելի նկատմամբ, հատկապես երբ վերջինս ամուսնանում է Էլենայի՝ Խոակինի սիրած աղջկա հետ: Այդ պահից սկսած Խոակինի ցանկացած փորձ՝ մոռանալու կամ գերազանցելու ընկերոջը, դատապարտված է, ուստի նա իր կյանքը նվիրում է քայքայող տառապանքին, որն ավարտվում է սկզբում Աբելի, հետո նաև՝ Խոակինի մահով:
«Ուլյոա տոհմական ամրոցը» վեպը իսպանացի մեծագույն գրող, լրագրող, քննադատ, թարգմանիչ, նատուրալիզմն իսպանական գրականություն բերող և կանանց իրավունքների պաշտպան Էմիլիա Պարդո Բասանի գլուխգործոցն է: Պարդո Բասանը վաղ տարիքից է սկսել ստեղծագործել, 1880-ականներին արդեն հայտնի էր որպես բանաստեղծուհի և երկու վեպերի հեղինակ, սակայն նրան միանգամից հռչակ է բերում 1886-ին լույս տեսած «Ուլյոա տոհմական ամրոցը» վեպը, որը քննադատները դասում են XIX դարի կարևորագույն գործերի շարքին: Վեպում հեղինակը տոհմական ամրոցի, դրա երիտասարդ տիրոջ՝ մարքիզ դոն Պեդրո Մոսկոսոյի և մյուս բնակիչների օրինակով նատուրալիստական գծերով ներկայացնում է քաղաքակրթությունից կտրված գալիսիական գյուղը, այնտեղի բիրտ բարքերը, որոնք ի վերջո ճզմում և լուսանցք են նետում տիրող իրավիճակին չհարմարվող կիրթ...
Ահասարսուռ սպանությունների շարքը ցնցում է Կասաբլանկան: Ամերիկյան սերիական մարդասպաններով ոգեշնչված հանցագործը մեկ քայլ առաջ է ոստիկաններից և հմտորեն վերացնում է բոլոր հանցանշանները: Քաղաքում վախն է սփռվում, բոլորը խոսում են ազատության մեջ գտնվող սերիական մարդասպանի մասին, որը դաժանաբար խեղում և անդամահատում է զոհերի մարմինները: Խուզարկու Հանաշը մեծ արագությամբ, վեցերորդ զգայարանը գործի դնելով է բացահայտում բոլոր սպանություններն ու որսում մեղավորներին, բայց այս անգամ նա հայտնվել է փակուղում: Խուզարկուն համոզված է, որ մարդասպանը մի օր կսխալվի, և ինքը, «մուկ ու կատու» խաղալով, ի վերջո պատին կսեղմի սառնասիրտ հանցագործին: Բայց մարդասպանը ասես ծաղրում է հռչակավոր խուզարկուին, և թվում է՝ Հանաշն այդպես էլ չի գտնելու...
Ադել Քամելի «Կահիրեի հանճարեղ խարդախը» ժամանակ և սահմաններ չի ճանաչում: Քամելը գրում է 1930- ականների Կահիրեի մասին, որտեղ երիտասարդ հերոսները՝ Խալեդն ու Մալիմը փորձում են իրենց ճանապարհը հարթել աշխարհի քաոսում: Դաժան և հարուստ Ահմեդ փաշա Խորշեդի որդի Խալեդը, արտասահմանում ուսումն ավարտելով, հոր երազած տղամարդը չի դառնում: Մալիմը՝ փողոցներում օծանելիք վաճառող խենթի որդին, ուզում է նոր էջ բացել կյանքում և արժանապատիվ աշխատանքով ապրուստ վաստակել: Թվում է, թե Խալեդի և Մալիմի ճամփաները երբեք չեն խաչվի, բայց Քամելի Եգիպտոսում մարդը չի կերտում իր ճակատագիրը, և պատահականությունների անտես շղթան Խալեդի և Մալիմի կյանքը անդառնալիորեն փոխում է:
Էլիֆ Շաֆաքի «Սիրո քառասուն կանոնները» նրա ամենահայտնի խորհրդանշական վեպերից է: Վեպի հիմքում Ռումիի և նրա ուսուցիչ Շամս Թավրիզեցու ընկերության պատմությունն է: Գրողը դիմել է պոստմոդեռնիստական վեպի հնարքներից մեկին՝ Ռումիի ու Շամսի պատմությանը անդրադառնալով մերօրյա կյանքի պրիզմայով: Վեպ վեպի մեջ հնարքի միջոցով գրողը թվարկում է սիրո քառասուն խորհրդանշական կանոնները և ցույց տալիս, որ սերը, լինի տասներեքերորդ թե քսանմեկերորդ դարում, փոխակերպվում է, բայց երբեք չի փոխվում, բազմազան է ու հարատև:
Հոլդեն Քոլֆիլդը, Նյու Յորք քաղաքից մի պատանի, նկարագրում է 1949 թվականի դեկտեմբերին տեղի ունեցած իրադարձությունները մեկ տարի անց Կալիֆորնիայի չճանաչված հաստատությունից: Հոլդենը իր պատմությունը սկսում է Պենսիի նախապատրաստական ակադեմիայում, Ագերստաուն քաղաքի բացառիկ մասնավոր դպրոցում, Փենսիլվանիայում, շաբաթ օրը՝ մրցակից դպրոցի հետ ավանդական ֆուտբոլային խաղերի ժամանակ։ Հոլդենը հեռացվել է Պենսիից վատ աշխատանքի պատճառով և չի վերադառնալու Սուրբ ծննդյան տոներից հետո, որը սկսվում է հաջորդ չորեքշաբթի: Նա մտադիր է տուն վերադառնալ այդ օրը, որպեսզի նա ներկա չլինի այն պահին, երբ ծնողները ստանան իր հեռացման մասին ծանուցումը: Հրավերով, նա գնում է պարոն Սպենսերի՝ իր պատմության ուսուցչի տուն: Սպենսերը խելամիտ է, բայց ձանձրացնող միջին տարիքի...
«Երբ ես…» պատմությունը բացահայտում է մի տղայի անսովոր ներաշխարհը՝ իր և իրեն շրջապատող աշխարհի ընկալումներով, որոնք բոլորովին տարբերվում են այլ մարդկանց ընկալումներից։ «Աուտիզմ» և նմանատիպ այլ տերմիններով աշխարհը փորձում է վերացնել այդպիսի մարդկանց անսովոր մտածելակերպն ու յուրահատուկ աշխարհայացքը: Այս ստեղծագործությունը կմղի մտածել, թե որտեղ է «առողջության» և «հիվանդության» սահմանը, «նորմալի» և նրա սահմանը, ինչը առօրյա գիտակցությունը համարում է շեղում նորմայից: