Նար-Դոսն իր գրական գործունեությունն սկսել է XIX դարի 80-ական թվականներին: Սկզբում գրել է բանաստեղծություններ, ապա՝ պատմվածքներ: 1886 թվականից գրել է վեպեր և վիպակներ: Նար-Դոսի լեզուն ժամանակակից հայերենի մի նոր բարձրակետն է, իսկ ստեղծագործությունը՝ հայ արձակի մի նոր աստիճան: Նար-Դոսի այս ժողովածուն լույս է տեսել «Իմ գրադարանը» մատենաշարով և ներառում է գրողի «Նեղ օրերից մեկը», «Սպանված աղավնին», «Ես և նա», «Մեր թաղը» ստեղծագործությունները: «Նեղ օրերից մեկը». Պատրիկյանը տանտիրոջը խնդրում է մի քանի օրով երկարացնել սենյակի վարձը տալու ժամանակը, քանզի ինքը հիմա աշխատանք չունի։ Պատրիկյանը նախկինում եղել է ուսուցիչ գավառական մի դպրոցում, սակայն դպրոցը փակել են։ Դրանից հետո նա ցանկացել է գնալ...
Շահեն Թաթիկյանի և Սերգեյ Ղազարյանի «Ինչու է ժպտում անցորդը» վիպակի հիմքում ընկած է ճշմարտացի պատմությունը մի մարդու, որը սայթաքելով ընկել է վատ միջավայր, և, աստիճանաբար իր անկման մեջ խորանալով դարձել հանցագործ։ Սակայն մեր իրականության մեջ ամեն քայլափոխին նա հանդիպել է ուշադրության և հոգատարության։ Տասնյակ մարդիկ ճիգ ու ջանք չեն խնայել, որ երիտասարդը կտրվի հանցագործ աշխարհից։ Այդ, ի՞նչ խոսք, որ դյուրին չէ եղել…
Արիստոկրատական ընտանիքում մեծացած և տնային կրթություն ստացած Վ. Ա. Սոլոգուբը լավ գիտեր բարձրագույն աշխարհի ներկայացուցիչներին և հաճախ պատկերել է նրանց իր ստեղծագործություններում։ Սկզբնական ճանաչում է ստացել որպես աշխարհիկ վիպակների հեղինակ, որտեղ ստեղծել է Պուշկինի ժամանակի մեծ հասարակության ներկայացուցիչների պատկերասրահը։ Գոգոլի ազդեցությամբ 1840-ական թվականներին կիսում էր այսպես կոչված բնական դպրոցի գեղարվեստական սկզբունքները։ Իր ստեղծագործական կյանքի ավելի ուշ շրջանում Սոլոգուբը հիմնականում աշխատել է դրամատուրգիայի բնագավառում, գրել է վոդևիլներ և միայն կյանքի վերջում սկսել է գրել վեպեր։ Գրողի ստեղծագործական կյանքի գնահատականները ժամանակակիցների կողմից արմատապես տարբերվում էին. ոմանք ողջունեցին նրա խոստումնալից տաղանդը, մյուսները ծաղրում էին նրա ստեղծագործությունները՝ որպես դիլետանտ և նմանակող։ Ժամանակակից գրականագետները փաստում...
Ակսել Բակունցի «Կյորես» վիպակն առաջին անգամ լույս է տեսել 1936 թվականին: Վիպակում գրողական բարձր վարպետությամբ և տիպական թանձրացումներով պատկերվում է, ըստ էության, պարտության պատմություն: Մի կողմում՝ Կյորեսն է, իր լեզվով, բարքերով ու սովորույթներով, սերունդնեի տոհմիկ դաստիարակությամբ, աշխատանքի և արդարության նկատմամբ ունեցած բնաշխարհիկ զգացումով ու ամեն ինչով բնական, մյուս կողմում՝ Գորիսը, որտեղ նորն է ու ներմուծովին, և որի ճնշմամբ աստիճանաբար փլուզվում է Կյորեսը: Հատված Քաղաքն ուներ երկու անուն՝ Գորիս և Կյորես։ Երրորդ անունը՝ Կորիս,−տալիս էր միայն մի մարդ՝ դեղավաճառ Քյալլա Ծատուրը, որը քաղաքում հռչակված էր որպես փիլիսոփա և հին գրքերի սիրահար։ Գուցե այդ գրքերից էր նա հանել քաղաքի Կորիս անունը, որ...
Daddy-Long-Legs is a 1912 epistolary novel by the American writer Jean Webster. It follows the protagonist, Jerusha “Judy” Abbott, as she leaves an orphanage and is sent to college by a benefactor whom she has never seen. Jerusha Abbott was brought up at the John Grier Home, an old-fashioned orphanage. The children were completely dependent on charity and had to wear other people’s cast-off clothes. Jerusha’s unusual first name was selected by the matron from a gravestone (she hates it and uses “Judy” instead), while her surname was selected out of the phone book. Ջին Վեբսթերի «Երկարոտն հայրիկը» նամակագրական վեպը...
«Ագռավի քարը» գրքի իրադարձությունների կենտրոնում Միջնաբերդ կոչվող քաղաքն է` Արագած լեռան խառնարանում, հերոսները մեր ֆոլկլյորի և դիցաբանության կերպարներն են: Իհարկե, նոր մատուցումը կարող է շատ անսովոր թվալ ընթերցողին. նույն պատմության մեջ կարող ենք հանդիպել, օրինակ, Փոքր Մհերին և Տորք Անգեղին: Բայց դա էլ հենց մտահղացման կորիզն է` մեկտեղել մեր ամբողջ միֆական աշխարհը մեկ ընդհանուր տիեզերքի մեջ։
«Էմբրիոն» գրքում զետեղված են երեք վիպակներ, որոնք թարգմանվել են նաև օտար լեզուներով (ռուսերեն, գերմաներեն, սլովեներեն): Վիպակներն արտացոլում են ժամանակակից մարդու հուզաշխարհը և մտածողությունը, որոնք գրողի երկարամյա ստեղծագործական հետաքրքրություններից են:
Երբ երեխան սիրում է քեզ… ԻՍԿԱՊԵՍ սիրում է քեզ, դու դառնում ես ԻՍԿԱԿԱՆ։ Թավշյա Ճագարը երազում է լինել իսկական, ինչպես իր ծեր և իմաստուն ընկերը՝ Կաշվե ձին։ Բայց ԻՍԿԱԿԱՆ լինելն այն չէ, թե ինչպես ես պատրաստված։ Դա այն է, ինչ կատարվում է քեզ հետ։ Փոքրիկ տղայի սիրո շնորհիվ թավշյա Ճագարի երազանքները հրաշքով կարող են իրականանալ… Մարջերի Ուիլյամսի մանկական դասական այս վիպակի նկարազարդ ամբողջական հրատարակությունը, որ առաջին անգամ լույս է տեսել 1922 թ., կգրավի ցանկացածի սիրտը, ով հավատում է սիրո ուժին։
Նար-Դոսի «Աննա Սարոյան» վիպակը նամականի է ՝ անթաքույց մի հանդիսարան, որտեղ անհատի ինքնաբացահայտումն ու ինքնազննությունն է՝ ընտանիքի կործանման փաստերի համապատկերի մեջ:
Գրքերը նույնպես ունեն իրենց ճակատագիրը: «Ծաղկած փշալարեր» վիպերգի ճակատագիրը բնորոշ էր համայնավար երկդիմի գաղափարախոսության և սոցիալիստական ռեալիզմի կաղապարներին պահպանվող խորհրդային գրահրատարակչության համար: Մի կողմից կուսակցական համագումարների բարձր ամբիոններից քննադատվում էր Ստալինի պաշտամունքը և բացահայտվում էին զանգվածային բռնադատությունները, իսկ մյուսից՝ սահմանափակվում այդ հարցերի վերաբերյալ հասարակական կարծիքի ձևավորումը: Դա էր պատճառը, որ 1965 թվին գրված վիպերգը լույս տեսավ միայն քառորդ դար անց՝ գորբաչովյան վերակառուցման տարիներին, և կարճ ժամանակից դարձավ ընթերցողների սեղանի գրքերից մեկը: «Ծաղկած փշալարեր»-ը Գուրգեն Մահարու ինքնակենսագրական վիպակներից է։ Առաջին անգամ տպագրվել է 1971-72 թվականներին Բեյրութում Ա. Ծառուկյանի «Նաիրի» շաբաթաթերթում։ Վիպակի բնաբանն է՝ «Ու երգում էին փշալարերը, իսկ նրանց երգը ժանգոտ...
«Իմ գրադարանը» մատենաշարով հրատարակվել է Վահան Թոթովենցի ստեղծագործությունների ժողովածուն: Այն ներառում է հեղինակի պատմվածքներն ու վիպակները, ինչպես նաև դիմանկարներ շարքը: Թոթովենցի գրական հարուստ ու բազմաժանր ժառանգությունն իր թեմատիկ ատաղձով և լեզվաոճական մակարդակով մի ուրույն գեղավեստական համակարգ է, որ ձևավորվել է արևմտյան, սփյուռքահայ, խորհրդահայ պայմաններում: «Իմ գրադարանը» մատենաշարի յուրաքանչյուր գրքում ներկայացված են հայ դասական գրողների լավագույն գործերը: Մատենաշարը հասցեագրված է դպրոցականներին, ուսանողներին, մեծահասակ ընթերցողներին և առհասարակ բոլոր նրանց, ովքեր սիրում են հայ գրականությունը:
«Օտարերկրուհին» վիպակի գործողությունը ծավալվում է Նյու Յորքի ռուսական շրջանում, որտեղ հաստատվել են ռուսական արտագաղթի «երրորդ ալիքի» ներկայացուցիչները: Կերպարների թվում են ֆոտոստուդիայի սեփականատեր Եվսեյ Ռուբինչիկը, որն արդեն իննը տարի վճարում է իր ձեռնարկության պարտքերը, «Դնեպր» խանութի սեփականատեր Զյամա Պիվովարովը, որը տեղի բնակիչներին մատակարարում է Վոլոգդայի յուղ և Ռիգայի շպրոտ, այլախոհ Կարավաևը, որին Ամերիկայում պակասում են «մարքսիզմը և պատժիչ մարմինները», անշարժ գույքի առևտրական Արկաշա Լերները, որն ունի «նյութական բարեկեցության յուրահատուկ շնորհ»: Վիպակի գլխավոր հերոսուհին Մարուսյա Թաթարովիչն է: Լինելով նոմենկլատուրային ծնողների դուստր՝ նա ԽՍՀՄ-ից հեռանալու ակնհայտ պատճառ չուներ: Սակայն ինչ-որ պահի երիտասարդ կնոջը թվացել է, որ «ամեն ինչ արդեն եղել է», և մի օր...
«Մասնաճյուղ»-ը Սերգեյ Դովլաթովի՝ ամուսնությամբ պսակված առաջին սիրո պատմությունն է։ Առաջին սիրո՝ իր վերելքներով ու անկումներով, երկնային երջանկության ու դժոխային տառապանքի պահերով։ Ու չնայած տարիներ առաջ տեղի ունեցած ապահարզանին՝ մարմրող, բայց երբեք չմեռնող:
«Արգելոց»-ը Սերգեյ Դովլաթովի վիպակն է, որն առաջին անգամ հրատարակվել է 1983 թվականին «Էրմիտաժ» հրատարակչության կողմից (Էնն Արբոր, ԱՄՆ): Սյուժեի կենտրոնում լենինգրադցի մտավորական Բորիս (Բոբ) Ալիխանովն է, որն ամռանն աշխատանքի է տեղավորվում որպես էքսկուրսավար Սլեքսանդր Պուշկինի Միխայլովսկոյե արգելոց-թանգարանում (Պսկովի մարզ, Պուշկինոգորսկի շրջան)։ Ստեղծման պատմություն Ինչպես Սերգեյ Դովլաթովի ստեղծագործությունների մեծ մասում, «Արգելոց» վիպակի գլխավոր կերպարի նախատիպը հենց հեղինակն է, որն աշխատել է Ա. Պուշկինի «Միխայլովսկոյե» արգելոց-թանգարանում 1976-1977 թվականներին։ Ընդ որում, ի տարբերություն գրողի բազմաթիվ այլ վիպակների ու շարքերի, կերպարին տրվել է հորինված ազգանուն։ Որպես մեկ այլ հավանական նախատիպ համարել են Իոսիֆ Բրոդսկուն, որը փորձել է աշխատանքի տեղավորվել «Միխայլովսկոյեում» որպես գրադարանավար։ «Արգելոց»-ի առաջին տարբերակը Դովլաթովը գրել է 1977-1978 թվականներին...
«Երկրի ջիղը» գրքում տեղ են գտել «Նանա իշխանուհու կամուրջը», «Աշնան արև», «Ծառերը» և «Եզրով» ստեղծագործությունները: • Բայց միայն ինքն էր մղկտում, աշխարհը խուլ էր, գետինը չոր էր ու ցուրտ էր։ • Սիմոնը չէր զգում իր կենդանության հրճվանքը, կարծես ինքը Սիմոնն էլ խփվել ու մնացել էր Ռուսաստանի անհայտություններում։ Նա ամաչում էր իր կենդանությունից, նա չէր ուզում գյուղի աչքին երևալ, կարծես թե նա ինքն էր սպանել իր ընկեր տղերքին՝ կալի կանանց ամուսիններին։ • Պիտի կամ վախենան՝ որ հարգեն, կամ դուր պիտի գաս՝ որ սիրեն։ • Ամեն խոսք չի թռցնելու, այ որդի, պիտի զսպենք, ներենք, համբերենք, սիրենք։ • Քանի չեն մեռել՝ ապրում են։...
«Քաﬕն ուռիների ﬔջ» վիպակը ծնունդ է առել մարդացած կենդանիների մասին ﬕ քանի գողտրիկ զրույցներից, որ հեղինակը` Քենեթ Գրեհեմը, քնեցնելուց առաջ պատմում էր իր որդուն: Վեպի հերոսներն են երկչոտ ու խոհուն Խլուրդը, ընկերներին անսահմանորեն նվիրված Ջրամուկը, խստաբարո ու խիզախ Գորշուկն ու անխոհեմ, արկածախնդիր Դոդոշը: Այսօր էլ վեպը համարվում է մանկական գրականության լավագույն երկերից: Իր ընթերցողներին այն բացառիկ հրճվանք է պատճառում, պարուրում նրանց խորհրդավորության, վտանգին անխուսափելիորեն հետևող ապահովության և ջերմության զգացուﬓերով, որոնց շնորհիվ Քենեթ Գրեհեﬕ ստեղծագործությունը ﬓում է մշտապես արդիական: «Քամին ուռիների մեջ» գիրքը շոտլանդացի գրող Քենեթ Գրեհեմի հեքիաթային վիպակն է։ Առաջին անգամ հրատարակվել է Անգլիայում, 1908 թվականին և հեղինակին հռչակ է բերել։ «Քամին ուռիների մեջ» վիպակի...
«Ամեն ինչ Տանիքի Կառլսոնի մասին» գրքում ընդգրկված են շվեդ հռչակավոր մանկագիր Աստրիդ Լինդգրենի «Ապերիկն ու Տանիքի Կառլսոնը», «Տանիքի Կառլսոնը վերադառնում է» և «Տանիքի Կառլսոնը հայտնվում է նորից» վիպակները: «Մանչուկն ու Կառլսոնը, որն ապրում է տանիքում» վիպակը եռագրության մեջ առաջինն է: Պատմվածքի գործողությունները կատարվում են 1950-ական թվականներին Ստոկհոլմում։ Մի տանը, որտեղ ապրում էին գլխավոր հերոսները՝ Սվանթեն՝ Սվանթեսոն ընտանիքի կրտսեր որդին՝ Մանչուկ մականունով և տանիքում ապրող Կառլսոնը։ Կարծիք կա, որ այս տան նախատիպը հանդիսանում է Ստոկհոլմի Upplandsgatan, 1 հասցում գտնվող տունը։ Ռուսաստանում գիրքը հայտնի դարձավ թարգմանության շնորհիվ։ ԽՍՀՄ-ում պատմվածքի առաջին հրատարակությունը լույս տեսավ 1957 թվականին։ Շվեդիայում Կառլսոն ազգանունը տարածվածությամբ երրորդն է. 2008 թվականին գրանցվել է այդ ազգանունը կրող...
Յուրի Օլեշայի «Երեք հաստլիկները» հեքիաթ-վիպակը գրվել է մոտ 90 տար առաջ, սակայն կարծես մեր ներկա իրականության արտացոլումը լինի: Բռնակալ Երեք Հաստլիկների իշխանության դեմ տեղի է ունենում ժողովրդական ընդվզում զինագործ Պրոսպերոյի և մարզիկ Թիբուլի գլխավորությամբ: Այդ նույն ժամանակ պատահաբար վնասվում է թագաժառանգի տիկնիկը, և դոկտոր Գասպար Արներին հրաման է ստանում վերանորոգել այն: Եվ դրանից հետո դեպքերը զարգանում են չափազանց անսպասելի ընթացքով:
Իվան Նեչույ-Լեվիցկու «Կայդաշի ընտանիքը» վիպակը՝ գրված փայլուն տաղանդով, ուրույն գրելաոճով, մարդկային արատների հանդեպ ծակող սարկազմով և գրավիչ հումորով, գրողի ամենանշանավոր գործն է և բնականաբար մեծ ժողովրդականություն է վայելում ուկրաինացիների մեջ, չնայած որ այն գրվել է գրեթե հարյուր հիսուն տարի առաջ: Այն ընթերցվում է, հետազոտվում է գրականագետների կողմից, բեմականացվում է, նույնիսկ հեռուստատեսային բազմասերիանոց ֆիլմ է դարձել «Բռնել Կայդաշին» վերնագրով, միայն թե ժամանակակից վարկածով: Քչերին է հաջողվել ուկրաինացու հոգեբանությունն ու բնավորությունը բացահայտել այնպիսի վարպետությամբ ու ճշմարտացիորեն և այնպես գունեղ, ինչպես դա արել է Իվան Նեչույ-Լեվիցկին: Ուստի, հրատարակելով այս գործը Ռաիսա Ղարագյոզյանի թարգմանությամբ, համարում ենք, որ այն ոչ միայն հաճույք կպատճառի հայ ընթերցողին,...
«Մանյունյա»-ն լուսավոր, արևով ու հայկական բերքուբարիքի համուհոտով ներծծված մի արտասովոր պատմություն է Բերդում անցկացրած մանկության, երկու ընկերուհիների՝ Նարինեի ու Մանյունյայի, խիստ ու բարի Տայի՝ Մանյունյայի տատիկի, շարունակ խառնաշփոթ իրավիճակներում հայտնվող բազմաթիվ ազգականների մասին: Քնքույշ ու ծիծաղաշարժ դիպվածքներով լի մանկություն, որ մարդուն երջանիկ է դարձնում ամբողջ կյանքում։ Գիրքը հասցեագրված է չափահաս մանուկներին և պատմում է այն զարմանալի մարդկանց մասին, որոնք ինչ-որ կերպ հաջողացրել են մեծանալ առանց վայֆայի ու համակարգչային խաղերի: Ռուսաստանաբնակ հայազգի գրող Նարինե Աբգարյանի գիրքը, որը հրատարակվել է 2010 թվականին «Աստրել» հրատարակչության կողմից։ 2 տարվա ընթացքում գրքի 200․000-ից ավելի օրինակ է վաճառվել։ Գիրքը թարգմանվել է 9 լեզվով, այդ թվում նաև հայերեն։ «Ես բազմաթիվ...
«Չարլին և շոկոլադի գործարանը» Ռոալդ Դալի հեքիաթ–վիպակը արտասովոր հրուշակագործ պարոն Ուոնկայի շոկոլադի գործարանում փոքրիկ Չարլիի արկածների մասին է։ Փոքրիկ տղա Չարլի Բաքեթըապրում է շատ աղքատ ընտանիքում։ Յոթ մարդ (տղան, նրա ծնողները, երկու պապիկն ու երկու տատիկը) ծվարել էին քաղաքի ծայրամասի փոքրիկ տնակում, ամբողջ ընտանիքից միայն Չարլիի հայրն աշխատանք ուներ. նա ատամի մածուկի պարկուճների կափարիչներն էր պտտում։ Ընտանիքը չուներ անգամ ամենաանհրաժեշտը. տնակում ընդամենը երկու անկողին կար, որոնց վրա պառկած էին չորս ծերունիները, ընտանիքն ապրում էր կիսաքաղց, սնվում էին կարտոֆիլով և կաղամբով։ Չարլին շատ էր սիրում շոկոլադ, սակայն ստանում էր դա տարվա մեջ միայն մեկ օր՝ մեկ շոկոլադե սալիկ իր ծննդյան օրը՝...
«Կալլե Բլյումքիստի արկածները» Գրքում ընդգրկված են շվեդ հռչակավոր մանկագիր Աստրիդ Լինդգրենի (1907-2002) «Հռչակավոր խուզարկու Բլյումքիստը», «Կալլե Բլյումքիստը վտանգում է իրեն», «Կալլեն ու Ռասմուսը» վիպակները։
«Եվայի երազը» իրականության ու հեքիաթի յուրօրինակ զուգորդում է՝ ուղղված թե՛ փոքրերին, թե՛ մեծերին: Այն հետաքրքիր պատմություն է փոքրիկ աղջկա մասին, որը, հայտնվելով զարմանալի մի աշխարհում, իր կյանքի վերաբերյալ նոր ու կարևոր բացահայտումներ է անում՝ սովորելով խիզախել, ներել ու սիրել:
«Սեր և էմիգրացիա» ժողովածուում ընդգրկված վիպակներում և պատմվածքներում Մարգարիտ Դերանցը հոգեբանական նուրբ դիտարկումներով, անհրաժեշտության պարագային՝ նաև սևեռումներով, հուզական պոռթկումներով, բայց և՝ մշտապես սթափ գրողական դիրքորոշմամբ ու գնահատականներով պատկերում է հայ էմիգրանտների կյանքը օտար ափերում՝ բացելով բազմաթիվ վարագույրեներ և պսակազերծելով բազմաթիվ միֆեր: